„Џамбо“ намалувањето на каматните стапки во САД ги доведе берзанските индекси до нови рекорди и повторно ја доведе во прашање независноста на централната банка. Пред се, дали американската економија навистина е во толку добра состојба што беше неопходна ваква интервенција?
Мислењата за тоа главно зависат од политичката посветеност. Демократите, предводени од Камала Харис, секако ја поздравија одлуката на Федералните резерви за намалување на каматните стапки за половина процентен поен. Тие веруваат дека ФЕД можеше да дејствува порано. Камала Харис верува дека многу Американци ќе имаат корист од ова, а одлуката на ФЕД е исто така јасен доказ дека високата инфлација е минато. Од друга страна, Доналд Трамп посочи дека надолното движење на каматните стапки за 50 поени (во опсег од 4,75 до 5,00 отсто) укажува на многу лоша состојба на американската економија и потегот го нарече очекувано политички. Според него, ФЕД требаше да ги намали каматните стапки само за четвртина процентен поен.
Историски, по правило, ФЕД ги намалуваше каматните стапки за половина процентен поен само кога се закануваше рецесија или економијата веќе тонеше во минус, но овој пат податоците не го покажуваат тоа. По историскиот септемвриски состанок, гувернерот на централната банка Џеј Пауел истакна дека економијата е силна, а „џамбо“ намалувањето на каматните стапки (така американските медиуми го нарекоа сегашното намалување на стапката) главно е насочено кон зајакнување на пазарот на трудот, кој им станува новата главна грижа на ФЕД. Се очекува до крајот на оваа година да ги намалат каматните стапки за половина процентен поен, односно за по 25 базични поени во ноември и декември. До крајот на следната година, според некои предвидувања, каматната стапка ќе биде само 2,85 отсто, што би требало да биде неутрална стапка за ФЕД, кога монетарната политика нема да биде ниту рестриктивна ниту стимулативна.
Во секој случај, пониските каматни стапки им одговараат не само на бизнисите (полесно е да се позајмуваат) и на жителите (во САД референтната стапка на 30-годишна хипотека падна за процентен поен на 6,09 отсто во последните четири месеци), туку и на финансиските пазари . Убаво беше да се види дека ден по состанокот на Федералните резерви на САД, кога берзите (како и цените на златото, нафтата, крипто…) ширум светот видно станаа зелени и досега добро пловат низ традиционално неповолниот септември. Њујоршкиот берзански индекс S&P 500 постави нова рекордна вредност по два месеци во четвртокот, добивајќи 0,8 отсто во септември, што е веќе 19 отсто од почетокот на годината. Сепак, може да се очекува значителна нестабилност барем до изборите на 5 ноември, односно до следниот состанок на американската централна банка, кој ќе се одржи веднаш по изборите (6 и 7 ноември). На крајот на краиштата (по Втората светска војна), S&P во изборна година во октомври губеше во просек 0,45 проценти.
Ако го погледнеме само петокот во Њујорк, се издвојува силниот раст (повеќе од 20%) на акциите на Constellation Energy. Најголемиот американски производител на енергија без јаглерод потпиша договор со Microsoft за рестартирање на еден од реакторите во нуклеарната централа Three Mile Island во Пенсилванија по 2019 година, но ќе треба да добие зелено светло и од локалните и од федералните регулатори пред проектот da може да започне (најверојатно во 2028 година). Во 1979 година во оваа нуклеарна централа (на вториот реактор) се случи најголемата американска нуклеарна несреќа што предизвика значителна паника, иако радиоактивните испуштања немаа сериозни последици за работниците и животната средина.
Constellation ќе инвестира 1,6 милијарди долари во проектот за обнова на реакторот. Берзата богато ги награди плановите, бидејќи цената на акциите на CEG годинава се зголеми повеќе од двојно. Договорот меѓу Constellation и Microsoft е исто така доказ дека нуклеарните централи повторно стануваат важен извор на зелена енергија бидејќи се сметаат за посигурни од соларната и ветерната енергија. На крајот на следната година се очекува и заживување на нуклеарната централа во Мичиген. Минатата година, нуклеарната енергија сочинуваше нешто помалку од 19 отсто од целата електрична енергија произведена во САД. Microsoft затоа ќе се надева дека електричната енергија ќе доаѓа од островот Три Мил во иднина, со бум во вештачката интелигенција и облак компјутерите – и во двете услуги Microsoft е многу важен играч – потребата од електрична енергија за напојување на центрите за податоци е огромна.
