Нигерискиот судија Чиле Ебое-Осуџи, поранешен претседател на Меѓународниот кривичен суд, рече дека е можно судот да го уапси израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху и други обвинети против кои се очекуваат налози за апсење.
Осуџи одговараше на прашања од американскиот магазин Форин полиси во врска со јурисдикцијата на МКС кога станува збор за војната меѓу Израел и Палестинците во Газа, кои му беа поставени затоа што е познато, како што наведува магазинот, дека судот претходно не можеше да ги уапси обвинетите, вклучително и поранешниот судански претседател Омар ал-Башир и рускиот претседател Владимир Путин.
Имунитет на претседателот
Нигериски судија рече дека Ал-Башир не бил уапсен или суден досега, и покрај издавањето налог за негово апсење во 2009 година, бидејќи аргументот на земјите во кои патувал по издавањето на налогот бил дека меѓународното обичајно право ја признава неговата неповредливост како претседателска држава.
Тој посочува дека после тоа, во 2019 година, Апелацискиот совет на Меѓународниот кривичен суд донел јасна одлука дека нема таков имунитет кога се во прашање случаите пред меѓународните судови, особено кривичните.
Тој додаде дека особен проблем за израелските власти, поради каков било налог за апсење, ќе биде тоа што 124 земји ќе бидат законски обврзани да ги уапсат доколку патуваат во некоја од нив „и оваа обврска не треба да се потценува“. Минатата година Путин ги откажа своите планови да присуствува на самитот на БРИКС во Јужна Африка поради јасната решеност на Преторија да го уапси.
Израел не е потписник
Поранешниот претседател на Меѓународниот кривичен суд објасни дека иако многумина, вклучително и американската влада и медиумите, ја доведуваат во прашање јурисдикцијата на судот и го повикаа да се повлече, судот има легитимитет да одлучува за однесувањето на Израел и Хамас во војна.
Осуџи рече дека тврдењето на Нетанјаху дека налозите за апсење издадени од Меѓународниот кривичен суд ќе го изведат Израел на суд е погрешно бидејќи меѓународните криминални процеси се ограничени на повикување на поединци одговорни за нивното криминално однесување и нема да го обвинат Израел или Израелците.
Тој нагласи дека Меѓународниот кривичен суд може да ги гони израелските функционери под обвинение за соучесништво во злосторства наводно извршени од војници на израелската армија на палестинските територии, иако Израел не го потпишал Римскиот статут со кој е основан Меѓународниот кривичен суд.
Тој појасни дека судот има право да гони кривични дела извршени на територијата на држава потписничка на овој статут, без разлика дали обвинетиот го потпишал статутот или не, а Палестина е држава потписник на статутот.
Контрадикторност
Осуџи истакна дека овој правен принцип е користен во случајот со Русија, која не е потписник на Римскиот статут. Во 2022 година, група од 39 земји, вклучувајќи ги Франција, Германија и Обединетото Кралство, го повикаа Меѓународниот кривичен суд да ја истражи руската инвазија на Украина. Ова доведе до тоа судот да издаде налог за апсење на Путин за воени злосторства извршени на територијата на Украина, потег што го пофали американскиот претседател Џо Бајден.
Поранешен меѓународен кривичен обвинител коментираше дека би било контрадикторно за која било од тие земји да ја прифати јурисдикцијата на судот над руските државјани, но не и над Израелците.
