Јазот меѓу жените и мажите на работното место е значително поголем отколку што се мислеше, се вели во извештајот на Групацијата на Светска банка.
Жените, бизнисот и законот нуди сеопфатен поглед на пречките со кои се соочуваат жените при влегувањето во работната сила и придонесот за поголем просперитет за себе, за нивните семејства и за нивните заедници.
Кога ќе се земат предвид правните разлики поврзани со насилството и воспитувањето на децата, на жените им се овозможува помалку од две третини од правата што ги уживаат мажите. Дури и најбогатите економии не обезбедуваат еднакви можности за жените.
Во извештајот за првпат се додадени два нови показатели кои го прошируваат опсегот на анализата и можат да бидат одлучувачки за отворање или ограничување на можностите за жените – заштита од насилство и пристап до згрижување деца. Кога овие индикатори ќе се додадат на анализата, станува јасно дека жените можат да имаат корист од просечно 64% од правната заштита што ја уживаат мажите – значително помалку од претходно проценетите 77%.
Во пракса, родовиот јаз е уште поголем
За прв пат, извештајот на Групацијата Светска банка го оценува јазот помеѓу правните реформи и нивното вистинско влијание врз жените во 190 економии. Анализата открива шокантни разлики во спроведувањето на реформите.
Иако жените уживаат околу две третини од правата што ги уживаат мажите според сегашниот закон, се чини дека земјите имаат имплементирано помалку од 40% од системите потребни за нивно целосно спроведување. На пример, 98 економии воведоа легислатива што наложува еднакви плати за жените и мажите за иста работа, но само 35 економии – една од пет – имплементираа мерки и механизми за транспарентност на платите за да го намалат јазот во платите.
Ефикасното спроведување на законите за еднакви можности зависи од соодветна рамка, вклучувајќи робусни механизми за спроведување, систем за следење на родовите разлики во платите и достапноста на здравствена заштита за жените кои претрпеле насилство.
„Жените ја имаат моќта да ја зајакнат нестабилната глобална економија“, рече Индермит Гил, главен економист на Групацијата Светска банка.
„А сепак законите и практиките доминираат насекаде во светот кои ги спречуваат жените да работат или да започнат бизнис под еднакви услови со мажите“. Затворањето на овој јаз би го зголемило глобалниот бруто домашен производ за повеќе од 20% – ефективно двојно го удвојува глобалниот економски раст во следната деценија, но реформите ги одолговлекуваат нивните нозе. „Жените, бизнисот и законот 2024-та година покажува што можат владите да направат за да го забрзаат напредокот кон родовата еднаквост во бизнисот и законот“, вели економистот.
Разликата во спроведувањето покажува колку многу работа претстои дури и за државите кои донесоа закони за еднакви можности. На пример, Того е лидер во областа во субсахарска Африка, донесувајќи закони кои на жените им даваат околу 77% од правата на мажите – повеќе од која било друга земја на континентот. Сепак, Того досега успеа да воспостави само 27% од системите потребни за целосно спроведување на законодавството. Ова е и просечното ниво на субсахарските економии.
Во 2023-та година, владите силно промовираа три вида правни реформи за родова еднаквост – плата, родителски права и заштита на работното место. Сепак, речиси сите земји имаат слаби резултати во двете категории кои се оценуваат за прв пат – пристап до грижа за деца и безбедност на жените.
Слабостите сѐ повеќе во безбедноста на жените, каде што глобалната оценка е во просек 36 поени од 100, што значи дека жените можат да се потпрат на една третина од потребната законска заштита против семејно насилство, сексуално вознемирување, детски бракови и фемициди. Иако 151 економија имаат донесено закони кои го спречуваат сексуалното вознемирување на работното место, само 39 имаат закони со кои се наметнува забрана што влијае на јавните простори. Ова често ги спречува жените да стигнат до своето работно место користејќи јавен превоз.
Повеќето земји, исто така, имаат низок резултат во законодавството за згрижување деца. Жените поминуваат просечно 2,4 часа повеќе дневно во неплатена нега од мажите – поголемиот дел од овој период го поминуваат во грижата за децата. Проширувањето на пристапот до грижа за деца го зголемува учеството на жените во работната сила за околу 1 процентен поен првично, а во рок од пет години ефектот се зголемува повеќе од двојно. Само 78 економии – помалку од половина – нудат каква било финансиска или даночна поддршка за родители со мали деца. Само 62 економии – помалку од една третина – имаат стандарди за квалитетот на јавните услуги за згрижување деца без кои жените сериозно би размислиле дали да работат или да останат за да се грижат за своите деца.
Жените се соочуваат и со сериозни пречки во други области
Во однос на претприемништвото, на пример, само една од пет економии применува родово одговорни критериуми во јавните набавки, што значи дека жените се во голема мера лишени од економски можности во вредност од околу 10 трилиони долари годишно. Во однос на платата, жените заработуваат 77 центи за секој 1 долар заработен од маж.
Родовиот јаз во платите се протега сè до пензионирањето. Во 62 економии, возраста на која мажите и жените одат во пензија не е иста. Жените генерално живеат подолго од мажите, но бидејќи се помалку платени за својата работа и добиваат одмор кога имаат деца, тие се пензионираат порано, што резултира со пониски пензии и поголема финансиска несигурност во староста.
„Поитно е од кога и да е да се забрзаат напорите за реформирање на законите и спроведување на јавните политики кои ги охрабруваат жените да работат, да создаваат и да растат бизниси“, рече Теа Трамбик, главен автор на извештајот.
„Денес, само половина од жените учествуваат во глобалната работна сила, во споредба со речиси три од четворица мажи. Ова не само што е неправедно туку и расипничко. Зголемувањето на економското учество на жените е клучот за зајакнување на нивниот глас и донесување одлуки кои директно ги засегаат. Земјите едноставно не можат да си дозволат да задржат половина од своето население“, вели таа.
