Во САД, работните места се многу, а потрошувачите се сигурни и ги трошат своите пари. Пазарите достигнаа рекорди во февруари и доларот е силен. Економијата минатата година се прошири за повеќе од големината на Шпанија или Индонезија, завршувајќи ја 2023-та година со најбрз раст во последователни квартали од 2021-ва година. Но, потпирањето на САД да го поттикнат глобалниот раст носи ризици за другите земји, како и за самите САД, пишуваат уредниците на „Bloomberg“, Енда Куран и Метју Бослар.
Кина останува оптоварена од колапсот на недвижностите, а странските инвеститори бегаат од земјата поради падот на берзата што збриша 7 трилиони долари од неговиот врв во почетокот на 2021-ва година. Цените паѓаат три последователни квартали, што е најдолгата дефлациска низа од азиската финансиска криза кон крајот на 1990-тите.
Во Европа, Британија падна во блага рецесија во втората половина на 2023-та година, а Германија е изложена на ризик повторно да се намали во 2024-та година, влечејќи го со себе и остатокот од еврозоната. Јапонија минатата година неочекувано падна во рецесија.
„Економијата на САД ќе продолжи да ги надминува економиите во поголемиот дел од светот оваа година, особено во Кина и Европа“, рече Марк Занди, главен економист во „Moody’s Analytics“.
Силата на САД е доволна за да се компензира подлабокото глобално забавување и делумно е она што го поттикна Меѓународниот монетарен фонд на 30-ти јануари да ја зголеми својата прогноза за глобалниот економски раст оваа година на 3,1 отсто од 2,9 отсто во октомври.
Забавувањето на американската инфлација останува нерамномерен процес. Потрошувачките цени скокнаа на почетокот на годината, запирајќи го неодамнешниот напредок во дезинфлацијата и разочарувајќи ги инвеститорите кои се надеваа дека Федералните резерви наскоро ќе почнат да ги намалуваат каматните стапки. Повисоките каматни стапки во САД помагаат да се одржат високите каматни стапки ширум светот. Ова е особено силен проблем во економиите во развој кои позајмуваат во долари.
Надежите за предвремено намалување на стапката од страна на ФЕД го отворија патот за централните банки во економиите во развој да почнат да ги намалуваат трошоците за задолжување. Локалниот долг во Латинска Америка, на пример, ја започна годината со својот најдобар раст од 2009-та година, поттикнат од намалувањето на стапките во Чиле и Бразил.
Силната американска економија, исто така, поддржува силен долар. Мерачот на „Bloomberg“ за јачината на доларот е зголемен за 11% од крајот на 2020-та година, и покрај благиот пад минатата година. Растот на доларот од 2,6% во 2024-та година е најдобриот почеток на една година од 2015-та година. Анализата на ММФ минатата година покажа дека 10% депрецијација на доларот го намалува растот на економиите во развој за 1,9% по една година и штети на трговијата, достапноста на кредити и перформансите на берзата.
Континуираната економска сила на САД не е дадена, а одредена слабост е веќе видлива. Оптимизмот на малите бизниси минатиот месец го забележа својот најголем пад за повеќе од една година, повреден од влошувањето на профитот и намалените очекувања за продажба, соопшти Националната федерација на независен бизнис. Американците имаат и поголеми салда на кредитни картички, што им тежи многу на домаќинствата со ниски приходи. Просечната каматна стапка на кредитните картички беше 22,75%, што е највисока во податоците на ФЕД кои датираат од 1995-та година. Во исто време, просечната каматна стапка на 60-месечните авто-заеми беше највисока од следењето на податоците во 2006-та година.
„Кредитните услови значително се затегнати, а показателите за побарувачката на кредити се слаби“, рече високиот глобален економист на „Citigroup“, Роберт Сокин.
Друга закана е дека економиите на Кина и Европа дополнително ќе ослабат, изложувајќи ги САД на шок што би го оставил светот без лидер за раст. На 14-ти февруари, гувернерот на Банката на федерални резерви на Чикаго, Остин Гулсби, предупреди на самозадоволство за тоа како подлабоко глобално забавување или геополитички шок ќе влијае на САД. Економијата на САД не е целосно управувана од домашниот пазар, рече тој, предупредувајќи дека понатамошната слабост во другите големи економии ширум светот може да има големо влијание врз САД.
„Веројатно би сакале да погледнеме повеќе од само влијанието врз трговијата. Би сакале да го разгледаме влијанието на инвестициите“, рече Гулсби на настанот на Советот за надворешни односи.
Засега, сепак, јасно е дека САД ќе продолжат со најдобри перформанси во глобалната економија. „Краткорочните изгледи за економијата на еврозоната покажуваат стагнација во услови на заострени финансиски услови, слаба деловна и потрошувачка доверба и ниска странска побарувачка“, рече на 14-ти февруари Габриел Меклуф, член на Управниот совет на Европската централна банка.
На друг начин, расположението во Кина и Европа останува слабо, рече Фреја Бимиш, главен економист во „TS Lombard“. Т.н животинските духови (терминот „животински духови“ првпат го користел Кејнз и ги опишува инстинктите и емоциите кои влијаат на човечкото однесување и можат да се мерат, на пример, во довербата на потрошувачите – ед.) се распространети низ Европа – и други причини во Кина, додека во САД има уште некој начин да се оди на тој фронт“, вели таа.
Вишокот заштеди создадени во САД за време на пандемијата, а од неодамна поради забавувањето на инфлацијата на домаќинствата, значи дека подобрената куповна моќ ги држи САД напред. Очекувањата за пониски каматни стапки во 2024-та година, бидејќи Федералните резерви реагираат на забавување на инфлациските притисоци се една од причините поради кои многу аналитичари повеќе не очекуваат забавување на економскиот раст под неговите трендови од околу 2% оваа година. Економистите на „Deutsche Bank“, на пример, на 5-ти февруари објавија дека наместо рецесија, очекуваат зголемување на бруто домашниот производ за 1,9%.
Во малку помалку драматична промена на 6-ти февруари, „S&P Global Market Intelligence“ ја зголеми својата прогноза за раст на БДП-то во 2024-та година на 2,4% од 1,7%. Сето ова укажува на тоа дека САД имаат моментум оваа година, нешто што претседателот на ФЕД Џером Пауел го спомна на неговата прес-конференција на 31-ви јануари.
„Да бидеме искрени. Тоа е добра економија“, рече Пауел.
