Бетелгез, една од најсветлите ѕвезди на нашето небо, почна да се однесува многу чудно во последните неколку години. Црвениот суперџин, кој се наоѓа во соѕвездието Орион, ненадејно се затемни во 2019 година, што доведе некои астрономи да се запрашаат дали ќе експлодира.
Сега Бетелгез ни подготвува уште едно интересно изненадување. Имено, научниците предвидуваат дека на 12 декември на кратко ќе исчезне од нашето ноќно небо. Но, не поради експлозија или некој сличен катаклизмичен настан. За неговото исчезнување ќе биде одговорен астероидот 319 Леона, кој ќе помине пред црвениот џин и ќе ни го блокира погледот на ѕвездата.
Бетелгез е една од најголемите ѕвезди што ги знаеме, нејзиниот радиус е еднаков на растојанието на Марс од Сонцето или можеби дури и од Јупитер (слика подолу). Црвениот џин како Бетелгез живее брзо и умира млад бидејќи го троши своето водородно гориво за помалку од 10 милиони години. На крајот, тој експлодира во супернова – исклучително моќна експлозија.
Size comparison: Betelgeuse and the Sun https://t.co/ZtlzJyRzvB
— DIAS (@DIAS_Dublin) June 26, 2017
Што би се случило ако експлодира?
Во случај да експлодира во супернова, Бетелгез би можел силно да свети на нашето небо неколку недели или дури месеци, а можеби дури и да ја засени светлината на Месечината. За жал, сепак, веројатно нема да бидеме сведоци на ваков вселенски настан. Иако Бетелгез е на работ на смртта, веројатно ќе треба да почекаме уште 100.000 години за спектаклот на супернова.
Астероидите исто така често минуваат пред разни ѕвезди, но тие обично се толку големи што целосно ја блокираат неговата светлина. Тоа нема да биде случај со 319 Leon, кој толку многу ќе го „покри“ Бетелгез што, ако го набљудуваме целото шоу преку моќен телескоп, ќе можеме да видиме еден вид затемнување, или „огнен прстен“.
Астероидот ќе го блокира поголемиот дел од светлината на црвениот суперџин, но дел од неговиот сјај ќе остане, дозволувајќи им на научниците во опсерваториите да набљудуваат некои од потемните карактеристики на ѕвездата и да анализираат како жешкиот гас се движи околу Бетелгез кој умира.
„Ова може да ја објасни физиката зад црвените суперџинови и како тие го исфрлаат нивниот ѕвезден ветер“, изјави за Business Insider астрофизичарот Мигел Монтаргес од Париската опсерваторија, додавајќи дека материјалот од ѕвездата може да произведе нов Сончев систем.
Набљудување на затемнувањето на ѕвездата
Во случај да сакате да го набљудувате овој редок настан, има добри и лоши вести. Лошата работа е што затемнувањето на ѕвездата ќе биде видливо само од тесен појас широк околу 60 километри што поминува низ јужна Европа; преку Грција, јужна Италија, јужна Шпанија и Португалија. Овде можете да видите од кои позиции може да се види краткотрајното „исчезнување“ на Бетелгез.
Доколку се наоѓате во област поволна за набљудување на затемнувањето, треба да се напомене дека телескопите нема да можат да го видат познатиот „огнен прстен“, туку само затемнувањето на ѕвездата. За да се набљудува „огнениот прстен“ потребен е исклучително моќен телескоп.
Добрата вест е дека не треба да нè обесхрабрува „лошата“ локација и дека овој вселенски спектакл ќе може да се следи во живо, преку проектот The Virtual Telescope. Така, ентузијастите можат да уживаат во оваа необична сцена од дома, само треба да се разбудат многу рано наутро на 12 декември и да го гледаат настанот онлајн овде во 2 часот по полноќ.
