Дури и да заврши војната во Украина и да се смени режимот во Москва, на „Газпром“ ќе му биде тешко да ги врати своите пазари во Европа. Русија ги загуби долгогодишните врски и името како доверлив снабдувач, коментира „Bloomberg“ по говорот на енергетскиот форум во Лондон.
„На овие односи им е ставен крај“, коментира Мигел Бергер, германски амбасадор во Велика Британија. „Нема враќање назад“, додаде британскиот министер за енергетика Греам Стјуарт.
Уделот на Русија во вкупниот увоз на гас во ЕУ достигна 40% пред војната во Украина, а по почетокот на непријателствата, земјите од заедницата почнаа да сфаќаат колку зависат од еден снабдувач на енергетски ресурси. Со цел да се намалат приходите во рускиот буџет користени за финансирање на војната, земјите од ЕУ го забранија увозот на јаглен и набргу потоа и на руската нафта (со некои мали исклучоци).
Нема ограничувања за гас, но снабдувањето со гас од Русија сега е помалку од 10% од увозот на гас од ЕУ. Земјите почнаа да купуваат зголемени количества течен гас, а главен снабдувач на гас преку цевки денес е Норвешка. Рускиот течен гас почна се почесто да се појавува на пазарот во Шпанија, Франција и Белгија, каде, сепак, трговијата се одвива на пазарна основа.
Велика Британија го забрани увозот на руски гас, вклучително и течен гас. Земјата, исто така, се откажа од руската нафта веќе во пролетта 2022-ра година. И иако и е лесно – рускиот гас беше само 4% од вкупниот увоз, а нафтата – 9%, тоа е далеку од случајот за Германија.
Земјата беше најголемиот пазар на „Газпром“ до војната во Украина – купуваше околу 50 милијарди кубни метри гас годишно. Руската компанија потоа почна да го намалува снабдувањето, користејќи само една цевка „Северен тек 1“, со надеж дека ќе изврши притисок врз Берлин да ја прекине поддршката за Украина и да го даде долгоочекуваното зелено светло за „Северен тек 2“.
Експлозијата во септември минатата година уништи три од четирите цевки на проектот „Северен тек“, а само една остана остварлива, „Северен тек 2“, за кој рускиот претседател Владимир Путин посочи дека може веднаш да се активира, „само за да ја сврти чешмата“ кон Германија и ЕУ за тие да не страдаат од недостиг на гас непосредно пред почетокот на зимската сезона. Услов беше објектот да добие лиценца за работа.
Меѓутоа, Германија го отфрли овој предлог и почна да гради терминали за „LNG“. И иако веќе се повеќе се потпира на течен гас, земјата избегнува да купува од нејзиниот поранешен главен снабдувач на енергија.
„Има многу предизвици“, признава Бергер, цитиран од „Bloomberg“. Тој посочува дека цената на гасот и понатаму е повисока од пред „руската војна, која врши притисок врз Германија и индустријата“.
Берлин засега останува цврсто на ставот дека не треба да дозволи ваква нова зависност и преговара за стабилно и попрофитабилно снабдување со течен гас.
Поранешната канцеларка Ангела Меркел помина многу месеци во преговори со американскиот претседател Џо Бајден за укинување на санкциите и изградба на „Северен тек 2“, и покрај повиците на Украина да го запре проектот бидејќи ќе го зголеми влијанието на руското влијание во Европа.
Во 2022-ра година, германскиот претседател Франк-Валтер Штајнмаер призна дека изградбата на гасоводот била грешка и одиграла улога во одлуката на Москва да ја нападне Украина. Оваа пролет, министерот за енергетика Роберт Хабек му се извини на украинскиот претседател Володимир Зеленски што не ги сфати сериозно неговите предупредувања пред војната.
