Многу централни банки и влади ширум светот сакаат да ја прекинат зависноста од доларот. Сепак, тие не одат многу далеку – освен кога се принудени.
Процентот на официјалните девизни резерви деноминирани во американски долари на глобално ниво е 58,9 отсто во вториот квартал од годината, покажаа податоците на Меѓународниот монетарен фонд, главно непроменет од најниското ниво во последните 25 години, за прв пат достигнато во четвртиот квартал од 2020-та година.
Додека доларот служи како основа на меѓународните финансиски пазари, реакцијата против глобализацијата во последниве години предизвика широки дебати за „дедоларизација“. Од почетокот на руската инвазија на Украина, која нанесе уште еден удар на воспоставениот поредок, резервите на доларот се намалија за 2,9% и покрај порастот на вредноста на валутата. При постојани курсеви падот би бил 6,6%.
Во јули, само околу 30 отсто од извозните трансакции на Русија беа во долари или евра, што е намалување од околу 85 отсто од почетокот на 2022-ра година, покажа извештајот на Руската централна банка. Ова се должи на порастот на трансакциите во рубли и воведувањето на кинескиот јуан. Државниот инвестициски фонд на земјата, исто така, штеди во јуани, како и некои домаќинства.
Навистина, некои менаџери на резерви се свртуваат кон кинеската валута, а претседателот Си Џинпинг сака да ја поттикне таа навика. Податоците на ММФ покажуваат дека резервите на јуани се тројно зголемени од 2016-та година.
Бразил го усвои како трговска и резервна валута, а претседателот Луис Инасио Лула да Силва неодамна ги повика земјите во развој да се оддалечат од доларот. Аргентина, која остана без долари по огромните исплати на ММФ, прибегна кон замена на јуани со Народната банка на Кина во замена за пошироко прифаќање на кинеската валута. Ова е иронично за земја која дебатира дали да ја префрли својата економија целосно во долари како дел од претседателската кампања.
Да не го заборавиме и самиот Пекинг, кој располага со огромни резерви од 3,2 трилиони долари и експлицитно настојува да се одвои од Западот. Податоците од САД покажуваат дека Кина го намалила своето учество во американските трезори за 21 отсто од јануари 2022-ра година.
Сепак, промените изгледаат изненадувачки мали со оглед на огромниот шок на системот воден од американската акција минатата година за замрзнување на руските средства во странство. Како што рече Елза Лингос, глобален шеф на валутна стратегија на „RBC Capital Markets“ во белешката до клиентите оваа недела: „Ако ова е дедоларизација, тоа се случува со апсурдно бавно темпо“.
Сепак, уделот на доларот постојано паѓа во текот на изминатите 25 години, но тоа е во контекст на создавањето на еврото во 1999-та година и долгата апрецијација на доларот од финансиската криза во 2008-ма година. Менаџерите на централните банки имаат тенденција да ги намалат нивните распределби на долари секогаш кога зелената банкнота е силна за да се избегне изгорување од преценета валута. Оваа голема желба за диверзификација во последниве години беше поттикната првенствено од потрагата по повисоки приноси во другите западни валути, како што се канадскиот и австралискиот долар.
На крајот, само земјите кои имаа мал избор, како што се Аргентина и Русија, презедоа сериозни активности за да ги заобиколат САД. И покрај наведените намери на Бразил, 80% од резервите се уште се во долари.
Исто така, има малку докази дека Кина всушност се оддалечува од американските средства. Голема причина за намаленото поседување на државни хартии од вредност на Американците е ударот врз цените на обврзниците од повисоките каматни стапки. Според Бред Сетсер, виш соработник во Советот за надворешни односи, истовременото зголемување на акциите во Белгија и Луксембург, исто така, сугерира дека некои средства едноставно се преселиле во странство.
Во исто време, податоците за платниот биланс сугерираат дека кинеските државни банки ги пренесуваат приходите од американските државни хартии од вредност назад во САД во форма на хартии од вредност поддржани со хипотеки со повисоки приноси.
Се разбира, вооружувањето на американскиот монетарен систем против Русија во минатата година веројатно ќе доведе до повеќе области на дедоларизација на долг рок, особено ако тензиите со Кина дополнително ескалираат. Подемот на системи за прекугранични плаќања без долари, особено за плаќања со нафта, покажува дека земјите се свесни за геополитичката потреба од алтернативи.
Вистинската мерка за јачината на доларот, сепак, не е неговата тежина во девизните резерви и трговските фактури, туку неговата улога како валута на избор за меѓународна емисија на долгови и прибежиште во кое инвеститорите бегаат во време на неволја. Детално, зависноста од зелената банкнота е навика за која светот покажува многу малку знаци на прекинување.
