Во периодот јануари-јули 2023-та година, Русија беше вториот најголем снабдувач на течен гас во Европската унија (ЕУ) по САД, пишува „Financial Times“, повикувајќи се на податоци од невладината организација „Global Witness“ и статистиката на „Kpler“.
Во првите седум месеци од оваа година земјите од заедницата увезле 82 милијарди кубни метри течен гас, што е за 40 отсто повеќе од 2021-ва година. Сепак, растот е на позадината на незначителни испораки на течен гас во ЕУ пред почетокот на војната во Украина.
16% од испораките на ЛНГ доаѓаат од Русија, според податоците на „Kpler“. Главните набавки се од проектот „Јамал ЛНГ“, каде мнозински сопственик е руската компанија „Новатек“. Кинеската „CNPC“ и „Fern’s TotalEnergies“ имаат удел во проектот.
Најголеми увозници на руски течен природен гас се Шпанија и Франција, кои имаат долгорочни договори за набавка на гас од проектот „Јамал“. Меѓу главните купувачи е и Белгија, но тоа е разбирливо бидејќи само во оваа земја постои пристанишен терминал кој може да прифати такви танкери.
Истовремено, во првата половина од годината, испораките преку руски гасовод за ЕУ се намалија за 75 отсто на годишно ниво, на само 13 милијарди кубни метри, објави еколошката организација „Ember“, повикувајќи се на статистика што ја води белигската „Bruеgel“. Во првата половина од минатата година земјите од заедницата увезле 50 милијарди кубни метри, а веќе е видливо одредено намалување на залихите.
Неколку месеци по почетокот на војната во Украина, Русија почна да го ограничува снабдувањето со гас за европските потрошувачи. Продажбата во Бугарија, Полска и Финска беше прекината во пролетта, а количините во Германија беа намалени на половина. Ова ја наведе ЕУ да бара алтернативи и сега главен снабдувач на гас е Норвешка.
Експерти од организацијата проценуваат неколку рути за увоз на гас во земјите на ЕУ, а за руските испораки го следат транзитот преку „Јамал“, „Турски поток“, „Северен поток“ и преку територијата на Украина. Преку „Јамал“ и „Северен поток“ со месеци нема испораки. Три од цевките на дното на Балтичкото Море беа разнесени во септември 2022-ра година, а снабдувањето преку „Јамал“ почна да се прекинува од крајот на 2021-ва година, а долги периоди протокот беше обратен – од Германија до Полска.
Транзитот низ Украина остана стабилен од мај 2022-ра година, но е помалку од половина од договорениот капацитет – околу 40-42 милиони кубни метри дневно наспроти договорените над 100 милиони кубни метри. Се зголемуваат испораките на гас од ЕУ за Украина преку обратни врски од Унгарија, Словачка, Романија и Полска. Дел од овие количини се наменети за Молдавија.
Украина веќе најави дека нема да го продолжи договорот со „Гаспром“ за транзит на руски гас во Европа по 2024-та година.
Само преку „Турски тек“ има зголемување на испораките, покажуваат и податоците на „Bruеgel“. Преку овој објект оди и транзитот на гас за Унгарија и Србија преку територијата на Турција и Бугарија.
Според податоците на „Bruеgel“, до средината на август во европските складишта за гас за овој период од годината биле испумпани рекордни 97,4 милијарди кубни метри гас. Апсолутниот рекорд во статистиката на организацијата е нешто над 106 милијарди кубни метри од 1-ви ноември.
