Генералниот секретар на Обединетите нации Антонио Гутереш во Рим ја повика Русија да се врати на меѓународниот договор за поморска испорака на украинско жито и оцени дека без него најранливите меѓу гладните во светот ќе ги претрпат најстрашните последици.
Во говорот на отворањето на тридневниот самит за храна во Рим, Гутереш рече дека поради неодамнешната одлука на Русија да одбие да ја продолжи важноста на украинско-рускиот договор за извоз на украинско жито, не само „најранливите ќе платат највисока цена“, туку веднаш пристигнаа негативните последици: цената на пченицата во светот се зголеми за 14 отсто, а пченката за повеќе од 1 отсто.
Русија го оправда необновувањето на договорот со неисполнување на барањата за компаративен извоз на својата храна и ѓубрива во светот.
И Русија и Украина „се клучни за глобалната безбедност на храната“, истакна лидерот на ОН, бидејќи тие две земји сочинуваат 30 отсто од светскиот извоз на пченица и јачмен, 20 отсто од светскиот извоз на пченка и повеќе од половина од светскиот извоз на сончогледово масло.
Гутереш рече дека е „посветен на олеснување на непречен пристап до глобалните пазари за храна и ѓубрива од Украина и Руската Федерација“.
Тој ја повика меѓународната заедница да се обедини во изнаоѓање решение за ова прашање врз основа на неговиот последен предлог.
Договорот постигнат во 2022 година, со посредство на ОН и Турција, имаше за цел да го одржи протокот на жито во земјите во развој, особено во Африка и Блискиот Исток, и покрај војната на Москва против Украина.
Кога беше постигнат тој договор, Светската програма за храна на Обединетите нации го врати својот најголем снабдувач – Украина, овозможувајќи испорака на 725.000 метрички тони хуманитарна помош во храна за земјите на работ на глад, вклучувајќи ги Етиопија, Авганистан и Јемен.
Суспендирањето на договорот, како и руските напади врз украинските пристаништа на Црното Море, го вознемирија рускиот сојузник Кина, како и земјите во развој кои во голема мера зависат од пратките за да го прехранат своето население.
Покрај договорот за жито, влијанијата на климатските промени врз производството и дистрибуцијата на храна се теми на разговор на самитот во Рим.
„Потребни ни се системи за храна кои можат да помогнат да се стави крај на оваа бесмислена војна“, рече Гутереш. „Трансформацијата значи нови, одржливи системи кои можат да го намалат јаглеродниот отпечаток од преработката, пакувањето и транспортот на храната“, рече тој.
Таквата трансформација, исто така, бара од државите и бизнисите „да преземат посилни и побрзи активности за да се справат со климатската криза и да постигнат еколошка и климатска правда“, рече тој.
Начинот на кој се одгледува и произведува храната придонесува за климатските промени, слабеејќи го земјоделско-прехранбениот систем, вели Корина Хокс, директор на Одделот за системи за храна и безбедност на храна во Организацијата на ОН за храна и земјоделство (ФАО) со седиште во Рим, која е домаќин на самитот.
Целта на состанокот е да се разгледа напредокот и назадувањето од првиот самит за системи за храна одржан во 2021 година.
Според ФАО, на самитот учествувале учесници од 161 земја, вклучувајќи 22 шефови на држави или влади и 150 невладини организации.
