Оние кои се сеќаваат или читаат за 80-тите може да сметаат дека цената на златото флуктуира доста значително. Во повоените години на Бретон Вудс, цената на златото беше врзана на 35 долари за унца, но откако Ричард Никсон ја прекина последната врска на доларот со благородниот метал во 1971-ва година, неговата цена се зголеми на над 800 долари за унца до 1980 година.
Богатствата се собраа, љубителите на злато цветаа, а неговата вредност стана секојдневна причина за чудење. Според многу коментатори, неговата висока цена е лошо и за фиат парите и за западната цивилизација како целина, напиша економистот Тајлер Коен во анализа за „Bloomberg“.
И додека денес се тргува блиску до рекордното ниво од околу 2.000 долари за унца, златото е малку досадно и веројатно ќе остане така во догледна иднина. Според новата студија на приватното непрофитно Национално биро за економски истражувања, цената на златото следи релативно стандардизирана шема од доцните 1990-ти. Едноставно кажано, благородниот метал поевтинува кога недвижниот имот поскапува. Тоа е затоа што самото злато нема директен принос, па при повисоки каматни стапки растат опортунитетните трошоци за поседување злато. Во оваа смисла, златото е како многу други средства, вклучувајќи криптовалути, технолошки акции и недвижен имот.
Цената на златото исто така расте (или паѓа) кога побарувачката за него како стока расте (или паѓа). Така, ако, на пример, Кина стане водечка економска сила, на кинеската економија ќе и треба повеќе злато, дури и само како суровина, а тоа, пак, ќе ги зголеми цените, како што направи во 2002-ра година. Побарувачката во индустријата за накит од Индија, па ако земјата стане побогата, тоа исто така ќе ја зголеми побарувачката, а со тоа и цената.
Според двата механизми, златото повеќе не е толку добро безбедно засолниште во лоши времиња, бидејќи неговата цена е во корелација и со ниските каматни стапки и со меѓународниот економски раст. Златото стана уште едно циклично економско богатство, и тоа е голем дел од причината зошто неговите цени не се набљудуваат толку внимателно или се земаат како корисен предвесник на социјални или економски колапси. Наместо тоа, сосема е прифатливо да има високи или растечки цени на златото.
Вредноста на благородниот метал изгледаше толку драматично во 1980-тите, бидејќи пазарите и цените беа толку долго во депресија во претходните години. Така, во тоа време беше многу тешко да се знае што е всушност златото бидејќи неговите различни цени не беа тестирани на пазарот и со пазарните обиди/грешки и процедурите за пронаоѓање вредност.
Тука има поголема лекција, можеби дури и за криптовалутите. Ако владите сакаат да го нормализираат имотот и неговите цени, тие би направиле најдобро да применат доза на добронамерно занемарување и едноставно да си го одложат своето време.
Друга лекција е дека неодамнешната историја на цената на златото не навестува добро идно повторно создавање на златниот стандард. И покрај сите критики на златниот стандард – Џон Мејнард Кејнз го нарече „варварска реликвија“, стандардот што го воведе Велика Британија во 19 век доведе до релативно добри макроекономски резултати. Но, современиот свет има некои прилично различни карактеристики. Во 19-ти век, стапките на раст на економиите во развој беа бавни, а побарувачката за злато како суровина беше релативно стабилна, што исто така доведе до стабилни нивоа на цени.
Меѓутоа, во помодерни времиња, економиите како што е Кина може да започнат со значителен дополнителен раст, што за возврат може да доведе до нагло зголемување (и намалување) на цените на суровините. На пример, зголемувањето (повеќе од четири пати) на цената на златото во периодот 2002-2012-та година би довело до силен дефлациски притисок во светската економија. Ако вредноста на даденото количество злато е фиксна, како што би било според златниот стандард, зголемувањето на релативната вредност значи дека сите други цени и плати ќе мора да се прилагодат надолу, предавничко макроекономско сценарио.
Овие големи промени во релативната вредност на златото би биле катастрофа според златниот стандард, но според сегашниот статус кво тие не се толку значајни. Златото, како и многу други стоки, е релативно статично во однос на понудата на краток рок. Ова значи дека ако побарувачката се зголеми, ќе биде потребно извесно време пред да се донесе повеќе злато на пазарот. Во меѓувреме, цената на златото може драстично да се зголеми, како и да падне кога побарувачката ќе се забави. Но, во ниту еден случај цената на златото ни кажува многу за поширокиот иден тек на светската историја.
Коментаторите на финансискиот пазар сакаат да нагласуваат мистерии, шпекулативни меури и можни идни падови. Но, понекогаш вистината е потапа од тоа, а ја гледаме дури и со цените на златото. Ова е, до одреден степен, шокантна и контраинтуитивна идеја, но за поголемиот дел од светот, вклучувајќи го и економскиот свет, има смисла.
