Постои потреба од подолг период на позитивни реални каматни стапки во западните економии. Односно, каматните стапки ќе мора одредено време да останат повисоки од инфлацијата. Не сега, туку откако ќе видиме каде се смирува базичната инфлација. Пазарите ќе мора целосно да го пресметаат ова, напиша Џерард Лајонс, главен економски стратег во „Netwealth“, за „Financial Times“.
Крајот на евтините пари е доминантното прашање, поттикнато од потребата да се врати антиинфлацискиот кредибилитет на политиката. Се издвојуваат два аспекта. Еден од нив е на кое ниво каматните стапки ќе го достигнат врвот и дали централните банки направиле доволно за да ја задржат инфлацијата.
Монетарното затегнување преку повисоки каматни стапки наскоро може да заврши. На глобално ниво, вкупните инфлациски притисоци се намалуваат. Цените на испораката и нафтата се ниски. Мерачот на цените на храната на ОН е 22% под рекордното високо ниво од март 2022-ра година.
Кина, која одржуваше претпазлива монетарна политика за време на пандемијата, штотуку ја олесни и веројатно повторно ќе ги намали задолжителните резерви на банките, обезбедувајќи ликвидност. Иако многу земји можеби веќе го забележаа врвот на каматните стапки, централните банки не сакаа да сигнализираат за олеснување на политиката. Земете ја Индија за пример. Таму инфлацијата се намали на најниско ниво во последните 25 месеци од 4,25 отсто, но монетарната политика остана во мирување.
Постојаноста на базичната инфлација ги тера централните банки на Запад да бидат претпазливи. Оригиналните двигатели на овој глобален инфлациски напад ги заменија местата, имено факторите на понудата и лабавата монетарна политика. Сепак, ефектите од вториот круг на инфлација се хранат со основната инфлација во економиите како што е Британија. Зголемените инфлациски очекувања и тесните пазари на труд го поттикнуваат растот на платите, а компаниите се чини дека можат да ги пренесат повисоките трошоци на потрошувачите, а со тоа да ги задржат или зголемуваат нивните профитни маржи.
И покрај критиките, американската централна банка беше мудра да паузира (оставајќи ја основната каматна стапка во опсег од 5-5,25% на последниот состанок). Сепак, се наѕира значително заострување на монетарната политика, што ќе ја забави економијата. Банката на федерални резерви ќе ги зголеми стапките доколку неговото агресивно заострување досега не успее да ја спречи основната инфлација.
Довербата во ФЕД дозволува да паузира. Спротивно на тоа, Банката на Англија (БОЕ) нема таква и затоа не можеше да запре. Така, понатамошните зголемувања на стапките се чини веројатно, со можна рецесија.
Вториот клучен аспект заслужува повеќе внимание. Идната неутралност на монетарната политика укажува на потребата од реални позитивни каматни стапки. Ова е во прилог на намалувањето на билансите на централната банка.
Така, пазарите можеби повеќе нема да можат да се потпрат на монетарната политика како сигурен амортизер, намалувајќи ги стапките како одговор на економската слабост или финансискиот стрес. Ако е така, очекувајте поголем монетарен притисок и нестабилност на пазарот.
Сосема е можно инфлацијата во многу западни економии, вклучително и САД, еврозоната и Обединетото Кралство, да се смири на повисоко ниво отколку пред пандемијата и над 2 отсто, ниво на кое пазарите секогаш се чини дека очекуваат да се врати. Ако е така, очекувајте да зборуваат за повисоки цели за инфлација од централните банки.
Како што се менува климата за инфлација, очекувањата може бавно да се приспособат. Така беше во 70-тите. Така беше и во раните 90-ти. Тогаш бев меѓу малата група економисти, пишува авторот, кои веруваа дека се движиме кон нова ера на ниска инфлација и бев изненаден од тоа колку долго му требаше на пазарното размислување да се приспособи. Таа продолжи да очекува инфлацијата да се врати на претходно повисоките нивоа на глобално ниво. Така е и сега. Двата проценти се вкоренети во размислувањето. Сепак, можеби треба да размислуваме за 3 проценти.
За четвртина век, инфлацијата е ниска поради глобализацијата, притисоците врз уделот на трудот во приходот, финанизацијата и технологијата. Два од овие четири фактори се менуваат, при што глобализацијата се заменува со фрагментација и уделот на трудот се зголемува. Еден труд од 1977 година на економистот Боб Роторн се чини релевантен сега, нагласувајќи го конфликтот меѓу работниците и сопствениците и како тие ја предвидуваат инфлацијата и реагираат.
Дополнително, на пазарите отпаѓа групното размислување што ги карактеризира централните банки. Пред пандемијата, имаше договор дека „R“, вистинската неутрална каматна стапка (која обезбедува стабилни економски услови), беше нула во повеќето западни економии. Значи, ако инфлацијата се смири на 3 проценти, каматните стапки ќе бидат 3 проценти. Но, „R“ блиску до нула е монетарен резултат што одразува длабоко погрешно размислување поради нарушувањата што произлегуваат од евтините пари. Ова размислување е основата на проблемите што ги видовме.
Евтините пари доведоа до зголемени цени на средствата, погрешно одредување на цените на ризикот според пазарите и погрешна распределба на капиталот. Тие, исто така, придонесоа значително за неодамнешниот излив на инфлација. Последното нешто што и треба на светската економија е враќањето кон нив.
Пониската инфлација ќе придонесе за позитивни примарни стапки. Но, тешко дека тоа ќе биде целата приказна. Тоа е веродостојна промена во размислувањето да се задржат каматните стапки повисоки отколку што беа навикнати пазарите од глобалната финансиска криза во 2008-ма година.
