Не само што Американците сакаат да дознаат дали Федералните резерви ќе ги зголемат каматните стапки или дали САД ќе паднат во рецесија, истото важи и за Европејците и за многу други земји за тоа прашање.
Причината е што и покрај сите разговори за деглобализација и дедоларизација, доларот сè уште владее, а финансиските и трговските врски меѓу САД и клучните партнери се посилни од кога било. Во случајот со Европа тие сѐ уште посилни, пишува „Wall Street Journal“.
Европската централна банка се обиде да следи поинаков пат од Банката на федерални резерви на почетокот на минатата година, велејќи дека ќе ги задржи каматните стапки ниски додека централната банка на САД ги зголемува агресивно. Но, откако еврото поевтини во однос на доларот, претставниците на ЕЦБ брзо го сменија курсот поради стравувањата од увезена инфлација од стоки како што е енергијата кои се наплаќаат во долари.
Сега предизвикот е спротивен. Шефовите на ФЕД сигнализираа дека ќе го паузираат зголемувањето на каматните стапки на состанокот во јуни за да видат дали зголемувањето од пет проценти од почетокот на 2022-ра година значително ќе ја забави американската економија. Тоа може да им отежне на нивните европски колеги да ги зголемат стапките неколку дена подоцна и покрај упорно високата инфлација.
„Доларот навистина игра доминантна улога во светската економија. Реториката од ЕЦБ минатата година покажа загриженост за девизниот курс“, коментира Морис Обстфелд, поранешен главен економист на Меѓународниот монетарен фонд.
Сѐ повеќе се зборува дека доларот го губи статусот на резервна валута поради потезите на Саудиска Арабија, Кина и Русија да користат други валути. Ова е одговор на употребата на доларот од страна на САД како оружје – замрзнување на девизните резерви на Русија како одговор на инвазијата на Украина. Доларот сочинуваше помалку од 60 отсто од официјалните девизни резерви во вториот квартал од минатата година, што е помалку од околу 72 отсто пред две децении.
Додека САД сочинуваат околу една четвртина од глобалниот БДП и нешто повеќе од 10% од глобалната трговија, околу половина од глобалната трговија се пресметува во долари, а зелената банкнота сочинуваше речиси 90% од светските девизни трансакции минатата година, дел што едвај се промени за 20 години, покажа декемврискиот извештај на Банката за меѓународни порамнувања.
Околу половина од меѓународните должнички хартии од вредност и прекуграничните заеми издадени на офшор финансиските пазари се деноминирани во долари.
Овие обврзувачи префрлаат повисоки американски каматни стапки на странските економии на многу начини. Тие го собираат капиталот од другите економии, ги зголемуваат трошоците за сервисирање на заемите и ги девалвираат валутите во однос на доларот. Околу една третина од промената на стапките на американскиот пазар на пари како одговор на затегнувањето на политиката на ФЕД беше пренесена на еквивалентни стапки во Германија, покажа истражувањето на ЕЦБ. Како што поскапува доларот, стоките деноминирани во долари, како што е нафтата, стануваат поскапи во странска валута. Спротивно на тоа, повисоките каматни стапки го забавуваат растот на американската економија и на крајот побарувачката за странски производи.
Сето ова значи дека зголемувањето на каматните стапки на ФЕД влијае на европската економија подеднакво, ако не и повеќе, отколку на американската, покажува анализата на ЕЦБ. Затегнувањето на политиката на ФЕД помеѓу 1991-ва и 2019-та година го намали индустриското производство во еврозоната, цените на акциите, деловните заеми и инфлацијата и влијаеше на глобалната трговија надвор од САД. Спротивно на тоа, активностите на ЕЦБ имаат минимални последици за американската економија, покажува анализата.
Шефовите на ЕЦБ многу внимателно ги следат активностите на ФЕД и го следат курсот меѓу еврото и доларот, иако велат дека тоа не е цел на политиката.
„Кога ФЕД ќе го преземе водството, остатокот ќе следи без двоумење“, рече Паникос Деметриадес, поранешен шеф на ЕЦБ, кој беше гувернер на кипарската централна банка.
ЕЦБ и другите странски лидери, се разбира, не ја следат едноставно ФЕД. Тие прават слични работи затоа што инфлацијата е премногу висока насекаде, поттикната од општите глобални пресврти – од пандемијата до војната во Украина.
ЕЦБ, чија каматна стапка е околу 2 процентни поени под Банката на федерални резерви, треба да направи некои чекори, забележува Обстфелд.
Но, дали ЕЦБ навистина ќе продолжи да ја заостри политиката ќе зависи од тоа дали ФЕД ги турнала САД во рецесија. За Европа, извозот, особено во САД, е редок извор на сила бидејќи војната во Украина ја нагризува куповната моќ на домаќинствата.
Трговијата со стоки меѓу ЕУ и САД се зголеми на 86 милијарди долари во март, што е за околу 8 отсто повеќе од претходната година. Трговијата на стоки на Америка со Кина се намали за околу една четвртина во истиот период на 45 милијарди долари во март.
Доколку САД влезат во рецесија во наредните месеци, американскиот увоз веројатно ќе се намали, отстранувајќи ја виталната рачка за раст за Европа. Но, доларот најверојатно ќе ослабне, намалувајќи ги цените на енергијата во Европа и увезената инфлација. Генерално, тешкото приземјување во САД веројатно ќе им го отежне животот на Европејците, но може да го олесни животот на ЕЦБ.
„Европа како целина е во многу кревка позиција… ова ќе доведе до одредена претпазливост од ЕЦБ“, дури и ако има политички притисок да се стави инфлацијата под контрола, вели Обстфелд.
