Глобалниот долг се зголеми за 8,3 трилиони долари во првиот квартал од 2023-та година, на речиси рекордно ниво од 305 трилиони долари, бидејќи глобалната економија се соочува со „криза на приспособување“ на брзото монетарно стегање од страна на централните банки, се вели во извештајот на Институтот за меѓународни финансии (ИМФ) цитиран од „CNBC“.
Комбинацијата на толку високи нивоа на долг и зголемените каматни стапки ги зголемија трошоците за сервисирање на тој долг, што ја зголеми загриженоста за потпора во финансискиот систем.
Веќе повеќе од една година централните банки ширум светот ги зголемуваат каматните стапки во обид да ја контролираат вртоглавата инфлација. Федералните резерви на САД претходно овој месец ги зголемија каматните стапки на целниот опсег од 5%-5,25%, што е највисоко ниво од август 2007-ма година.
Финансиските услови, кои се на најрестриктивните нивоа од кризата 2008-2009 година, ги зголемуваат трошоците за сервисирање на заемите, што ќе доведе до повеќе „зомби фирми“, кои веќе сочинуваат речиси 14% од компаниите на берзата во САД, пишува во кварталниот извештај на ИМФ.
Наглото зголемување на глобалното должничко оптоварување во периодот јануари-март го одбележа второто по ред квартално зголемување по два квартали на остри падови во минатогодишниот период на агресивно затегнување на монетарната политика.
Со речиси 305 трилиони долари, глобалниот долг сега е 45 трилиони долари повисок од нивото пред пандемијата и се очекува да продолжи да расте брзо. И покрај стравувањата од потенцијална кредитна криза по банкарските превирања во САД и Швајцарија, потребите за задолжување на владата остануваат високи, велат од ИМФ.
Организацијата со седиште во Вашингтон вели дека стареењето на населението, зголемените трошоци за здравствена заштита и значителните финансиски празнини за климата вршат притисок врз владините биланси. Трошоците за национална одбрана се очекува да се зголемат на среден рок поради засилените геополитички тензии, што потенцијално би влијаело на кредитниот профил и на владите и на корпоративните должници, предвидува ИМФ.
„Ако овој тренд продолжи, тоа ќе има значителни импликации за меѓународните должнички пазари, особено ако каматните стапки останат повисоки подолго време“, се наведува понатаму во извештајот.
Вкупниот долг на пазарите во развој достигна нов рекорд од повеќе од 100 трилиони долари, околу 250% од БДП-то, од 75 трилиони долари во 2019-та година. Кина, Мексико, Бразил, Индија и Турција имаа најголемите придонеси за неговиот раст.
На развиените пазари, Јапонија, САД, Франција и Велика Британија забележаа најостри зголемувања во кварталот.
Банкарски шокови и „приспособена криза“
Брзото заострување на монетарната политика ги изложи слабите ликвидни позиции кај голем број мали и средни американски банки и доведе до серија колапсови и спасувачки пакети во последниве месеци. Паниката на пазарот што следеше на крајот се прошири во Европа и ја принуди итна продажба на швајцарскиот гигант „Credit Suisse“ на „UBS“.
ИМФ сугерира дека корпорациите претрпеле „криза на прилагодување“ на она што институтот го нарекува „нов монетарен режим“.
„Иако неодамнешните неуспеси на банките изгледаат повеќе идиосинкратски отколку системски – и финансиските институции во САД се многу помалку задолжени (78% од БДП-то) отколку што беа во пресрет на кризата 2007/8 (110% во 2006-та година), стравот од зараза предизвика значителен лет на депозити од регионалните банки во САД“, забележува ИМФ.
Како резултат на тоа, можното заострување на условите за кредитирање може да ги погоди особено малите бизниси, предизвикувајќи повисоки стапки на неплаќање и повеќе „компании зомби“ насекаде.
Тоа се компании со доволно приходи за да продолжат да работат и да ги покријат каматите на својот долг, но не и да го исплатат. Затоа, компанијата не е „ниту мртва, ниту жива“.
„Проценивме дека околу 14% од американските компании би можеле да се сметаат за „зомби“, а значителен број од нив се во секторите на здравството и информатичката технологија“, соопшти ИМФ.
