Западните санкции за руската и иранската нафта го насочија евтиното гориво во Азија и ја намалија разликата во цените што досега „работеше“ за Европа, а најголеми победници во оваа промена се Кина и Индија, според аналитичарите и податоците на Refinitiv Eikon.
Со децении, азиските увозници плаќаа повеќе за нафта од големите извозници, како што се членовите на Организацијата на земјите извознички на нафта, што меѓу аналитичарите и владините претставници на земјите-потрошувачи излезе називот „азиски додаток“.
„Порано Азијците имаа помалку опции од остатокот од светот, бидејќи беа принудени да ги користат цените за да привлечат извоз од далечните производители“, објаснува Хорхе Монтепеке, кој своевремено учествуваше во креирањето на референтната цена за брендот на нафтата Брент.
„Затоа, по дефиниција, мораа да платат повеќе додека Европа и Америка можеа да се снабдуваат дома“, забележува тој.
„Додатокот“ сега се намали, функционирајќи како де факто стимул за азиските економии, нагласувајќи уште една несакана последица од западните санкции врз извозникот на нафта и гас Русија. Европските земји, пак, поради санкциите сега плаќаат повеќе за природен гас.
„Можеме да кажеме дека најголеми добитници од санкциите се одредени големи потрошувачи во Азија, првенствено Индија и Кина“, заклучи Оле Хансен, аналитичар за стокови пазари во Saxo Bank.
Поради санкциите на Западот, Русија продаде повеќе од двојно повеќе нафта на Азија во 12-те месеци заклучно со јануари, покажуваат податоците на аналитичката компанија Кплер.
Иран, кој исто така е под американски санкции, според некои проценки, го зголеми извозот на нафта на највисоко ниво во последните три години, а Кина е негов најголем клиент.
Главната руска извозна мешавина на сурова нафта од Урал, која пред инвазијата на Украина се продаваше во Европа по цена неколку долари пониска од цената на реперот Брент, сега се продава во Азија за 24 долари помалку, покажуваат податоците на Refinitiv Eikon.
Некои извори од индустријата, кои сакаат да останат анонимни, велат дека разликата е нешто помала и дека Урал е поевтин за 10 до 15 долари за барел.
Дури и ако руската нафта е поевтина за околу 15 долари за барел, рафинеријата во Индија која обработува 200.000 барели дневно ќе троши три милиони долари дневно помалку за набавка од нејзините европски конкуренти. Во текот на годината сумата ќе надмине една милијарда долари.
Индискиот министер за нафта Хардип Синг Пури на почетокот на февруари изјави дека ќе продолжи да купува нафта од Русија доколку цените „продолжат да бидат добри“.
Борба за цени
Азискиот „додаток“ датира од 1980-тите кога земјите производители на нафта почнаа да објавуваат цени врз основа на референтните цени на фјучерс пазарите кои понекогаш беа повисоки за купувачите во Азија, бидејќи тие беа повеќе зависни од увозот, така што нивното влијание врз цената беше минимално.
Азиските купувачи се обидоа да го намалат јазот дури и пред западните санкции за руската и иранската нафта, инвестирајќи во капацитети за рафинирање за да ја зголемат побарувачката и да ја подобрат нивната позиција на преговарање за цените.
Саудиска Арабија и другите водечки извозници на нафта ги рефлектираа сегашните промени во значително пониските официјални продажни цени, кои се разликуваат од регионалните референтни вредности.
Од ноември, Саудиска Арабија го намали распонот за брендот Arab Light што се продава во Азија за 3,35 долари за барел. Разликата во цената за купувачите во Европа на нафтата Рас Танура се зголеми во истиот период за 10 центи за барел.
Продажната цена за азиските клиенти е намалена од ноември од страна на Ирак и Кувајт. Ирак ги објавува цените за Европа кои исто така беа зголемени на крајот на минатата година.
„Иран и сега Русија се повеќе се натпреваруваат со цените, па и другите производители од Блискиот Исток мора да ги приспособат. Резултатот е релативно повисоки продажни цени за Европа“, објасни Хансен.
Европа ја губи руската сурова нафта, па мора да набавува барели од подалеку и „теоретски, цените на Блискиот Исток стануваат понеповолни за Европејците“, заклучува аналитичарот на пазарите на суровини во Saxo Bank.
