ЕЦБ под притисок

Во пресрет на денешната одлука на ЕЦБ во врска со висината на каматната стапка во 13:45 минути, сметаме дека може да е од полза да ја проанализираме состојбата и предизвиците со кои се соочува гувернерот на оваа институција М.Драги кој ке се обрати на пресот закажан во 14:30 часот.
Како што имавме прилика да воочиме во изминативе неколку месеци, почнува да станува се покарактеристично разногласието во изјавите на челниците на централните банки во врска со политиките кои ги спроведува ЕЦБ. Навистина станува тешко, можеби и претешко да се најде вистинскиот баланс во уредувањето на монетарната политика во вакво шаренило од проблеми како што е присутно на теренот. Но покрај многубројните различности секако постојат и многу сличности кои засега гувернерот Драги релативно успешно ги менаџира. Притисоците кон него не стивнуваат. До кога ќе успее да одолева, ќе видиме многу набрзо. По малку изненадувачки ако не и шокантно дојде последната изјава на германскиот претставник Шојбле кој смета дека ЕЦБ час поскоро треба на маса да го стави покачувањето на каматната стапка кое според него не треба предолго да се задржува на ова ниско ниво. Но, така не мислат неговите колеги. Огромни притисоци за понатамошно намалување или во најмала рака дополнително олеснување преку програми за зголемување на ликвидноста доаѓаат од другите страни на Европа каде мака мачат да своите економии ги вратат на сигурен колосек на раст и развој. Имено повеќето европски земји годинава едвај успеаа да излезат со своите БНП-а над нулата и потребно им е дополнително олеснување на монетарен план за да влезат или се вратат во каква-таква нормална форма. За да биде несреќата поголема многу обесхрабрувачки беше и податокот за намалување на и онака ниската инфлација кој повторно го запалува црвеното светло кај ЕЦБ. Ваквиот податок во никој случај не остава простор за некакво зголемување на каматната стапка или за кратење на програмите за откуп на обврзници кои веќе подолго време ЕЦБ ги применува за помош на економиите кои се под притисок. Исто така и состојбата со процентот на невработени не е воопшто добар и е во прилог на политиките на ниски камати и дополнително монетарно олеснување односно програмите за зголемување на ликвидноста. Значи три исклучително важни показатели сугерираат продолжување или зголемување на политиката на олеснување тоа се стапката на инфлација која е прениска и уште се намалува, процентот на невработеност кој е околу 12% и стапката на БНП кој е под просек.
Но како да се спроведе сето ова а да им се удоволи и на земји како Германија кои немаат вакви проблеми !? Можеби со компромисно решение. Задржување на каматната стапка на постоечкото ниво а зголемување на програмот на откуп на обврзници. Да, можеби тоа и не е така лошо решение теоретски, но практично се појавува еден проблем. Гувернерот на својот прес вообичаено е да ја образложи одлуката за каматната стапка. Сигурно дека евентуално ненамалување не може да го правда со несогласувањето на најразвиените членки, па затоа е можно и многу веројатно таквата одлука да ја правда со очекувањето дека закрепнувањето е на повидок или во тек па донесената одлука е согласно со тоа а со неограничена можност за откуп на обврзници да ги охрабри и економиите односно берзите. Но како што рековме и тука постои еден реален проблем. Таквата реторика може дополнително да го зајакне и онака јакото евро и тоа дополнително да биде товар за излез од кризата и зголемување на конкурентноста на европската економија која веќе предолго се гуши. А можеби сега веќе кога системските ризици од распаѓање на еврозоната ги нема може да слушнеме и малку поохрабрувачки тонови во смисол на стабилноста на еврозоната а попесимистички предвидувања во однос на брзината на надминување на еконоските проблеми што можеби би дало најдобар баланс на пазарите поготово ако се поненцира спремноста за дополнително интервенирање. На тој начин може да се случи еврото да остане на постоечкото ниво а сигурно берзите таквата одлука ќе ја прослават со раст. Според аналитичарите веројатноста за задржување на постоечката каматна стапка е голема. Доколку гувернерот таквата одлука ја поткрепу со очекување за раст веројатно еврото дополнително ќе зајакне, но нагласувањето на програмите за олеснување е можно да го лимитираат тој евентуален раст. Доколку во говорот гувернерот нагласи дека ја разгледувале можноста за намалување под притисок на бавното и неизвесно опоравување веројатно еврото ке изгуби од својата вредност.
Дополнителна можност за предизвикување на поголема пазарна реакција покрај овој настан е и објавата на бројот на нововработени лица во САД односно процентот на невработеност во Петок во 14:30 часот. Очекувањата се за подобрување на овие показатели и со тоа евентуално зајакнување на американскиот долар, но доколку таквите очекувања не се остварат реакцијата би била спротивна.
Со оглед дека курсот на еврото веќе подолго време е релативно стабилен во однос на американскиот долар голема е веројатноста да под влијание на овие два настани оваа врска конечно да биде нарушена. Нам засега ни преостанува само да бидеме внимателни и да го почекаме исходот.