„На крајот од месецот ми остануваат точно толку – да си купам билет за Скопје и да си ја видам фамилијата. Ништо повеќе“.
Вака ја започнува својата приказна Љупчо С. од Битола, кој веќе шест години живее и работи во Цирих, Швајцарија.
Иако многумина од Македонија мислат дека платата од 4.000 швајцарски франци значи луксуз, реалноста на македонските иселеници во оваа скапа европска држава е многу поинаква.
Љупчо работи како техничар во една компанија за одржување на лифтови, каде месечно зема приближно 4.000 франци бруто, што по сите даноци, придонеси и осигурувања му носи нешто повеќе од 3.200 франци нето.
„Станот ми е најголемиот трошок – 1.600 франци за еднособен апартман во предградието Ветинген. Тука не плаќаш само кирија – имаш и трошоци за греење, вода, ѓубре, па и радиодифузна такса, што заедно одат над 2.000 франци месечно“, објаснува тој.
Следен на листата е превозот. Љупчо користи месечна карта за јавен превоз, која го чини 85 франци, но повремено плаќа и паркинг или патни трошоци кога оди во други кантони по работа.
„Превозот е точен до секунда, ама не е евтин – мораш да си ја испланираш секоја линија“, вели тој.
Храната, пак, е категорија што ги изненадува сите кои првпат стапнале во швајцарски супермаркет.
„За основни намирници – млеко, леб, ориз, месо, овошје – давам барем 600 франци месечно. И тоа без многу расфрлање,“ објаснува Љупчо.
Според него, излегување на вечера во ресторан е луксуз – едно обично јадење со пијалак чини од 40 до 60 франци.
Осигурување за здравје, кое е задолжително, одзема дополнителни 350 до 500 франци месечно, во зависност од пакетот. А да не зборуваме за трошоците кога ќе ти затреба стоматолог – каде цената за вадење заб почнува од 300 франци.
„Швајцарија е прецизна, уредна, и навидум совршена. Но не е место за трошење – туку за штедење ако живееш скромно и без фамилија“, вели Љупчо.
Тој додава дека познава Македонци што заработуваат и повеќе, но сепак живеат во заеднички станови со други луѓе за да заштедат.
Експертите потврдуваат дека швајцарскиот животен стандард е висок, но пропорционално високи се и трошоците.
За самец, посочуваат тие, 4.000 франци се доволни, но за семејство тоа е долна граница.
На крајот, Љупчо вели: „Не се жалам, ама и не летам. Работам, штедам, праќам дома и чекам лето да се видам со моите. Швајцарија не е рај – таа е систем“.
Б.З.М.
