Додека многумина заминуваат во странство во потрага по подобар живот, малкумина од нив успеваат навистина да го изградат.
Но, зад секој успех стои цела една приказна исполнета со жртви, стравови, пропуштени моменти и тешки одлуки.
Горан Савески заминал од Македонија пред петнаесет години. Денес живее во Лион, Франција, каде што има сопствен ресторан со балканска кујна и 12 вработени. Но патот до таму бил сѐ освен лесен.
„Почнав како мијач на садови. Спиев во подрум, работев по 14 часа без слободен ден. Дури по пет години почнав да размислувам за нешто свое“, раскажува Горан. „Да можев да вратам назад, ќе учев француски многу порано и ќе собирав пари побрзо. Само тоа би сменил“, објаснува Савески.
Слична приказна има и Зорица Велкова од Струмица, која веќе десет години живее во Минхен и работи како медицинска сестра во дом за стари лица.
„Јас немав луксуз да бирам. Дојдов во Германија со диплома од медицинско училиште, но мораше сѐ од почеток. Учев јазик, положував испити, живеев со три цимерки во еден стан. Но сега сум среќна – си ја донесов и мајка ми овде, и имам работа што ја сакам“, вели Зорица.
Таа додава дека најголемата грешка била што прво слушала совети од луѓе кои никогаш не работеле во здравство:
„Секој знае сѐ, ама кога ќе заглавиш со бирократија и документи, остануваш сам. Треба човек сам да си го исцрта патот“.
Иако приказните се различни, сите соговорници ја истакнуваат истата лекција: странство не е магично решение. Успехот не доаѓа преку ноќ.
„Ми требаа осум години за да отворам свој автосервис во Виена“, вели Александар Коцевски. „Најголемата цена што ја платив беше тоа што децата ми пораснаа без мене. Сега се обидувам да надоместам, ама некои нешта не можеш да ги вратиш“.
Според социологот Љубица Маџовска, успесите на печалбарите се вистински подвиг, но често се прикажуваат само како финансиска добивка.
„Зад секоја успешна приказна стои емоционална жртва – осаменост, пропуштени семејни моменти, идентитетска криза. Многумина денес би постапиле поинаку, само ако знаеле што ги чека“, вели Маџовска.
На крајот, останува прашањето: дали вреди?
„Да, ако знаеш зошто заминуваш“, вели Горан. „Но ако бегаш од себе – нема граница што ќе те спаси“.
Секоја приказна од дијаспората е и предупредување и инспирација. Успехот во странство не е невозможен, но бара цена што не секој е подготвен да ја плати.
Б.З.М.
