Дали сте слушнале за галаксијата JADES-GS-z14-0? Ако не сте, не сте единствените. Иако нема привлечно име, оваа галаксија е многу важна за науката.
Имено, новооткриената галаксија го собори рекордот по својата старост. Научниците проценуваат дека оваа галаксија на силна светлина постои уште пред 300 милиони години по Големата експлозија. Што исто така би значело дека тоа е најраната галаксија која луѓето успеале да ја видат.
Во јануари 2024 година, NIRSpec ја набљудувал оваа галаксија, JADES-GS-z14-0, речиси десет часа, а кога спектарот првпат бил обработен, имало недвосмислен доказ дека галаксијата навистина била на црвено поместување од 14,32, со што го прекинала претходниот највисок – рекорд за далечни галаксии, објаснија астрономите Стефано Карниани од Scuola Normale Superiore во Италија и Кевин Хејнлајн од Универзитетот во Аризона.
Со анализа на фотографиите направени за време на набљудувањето и благодарение на вселенскиот телескоп Џејмс Веб на НАСА, тие утврдија дека галаксијата е со дијаметар од повеќе од 1.600 светлосни години, што би значело дека поголемиот дел од нејзината светлина доаѓа од млади ѕвезди. Но, научниците ги интересира како се формирала толку голема и светла галаксија само 300 милиони години по Големата експлозија?
Оваа галаксија е предмет на дури три научни трудови, кои сè уште чекаат ревизија, а може да се најдат на Интернет депозитарот arXiv. Интересно, сите три имаат ист заклучок – JADES-GS-z14-0 постои и е одлична почетна точка за разбирање на самиот момент на создавањето на универзумот.
Научниците истакнуваат дека JADES-GS-z14-0 е многу голем и многу светол и не изгледа како што мислеле астрономите како треба да изгледаат галаксиите во раниот универзум. Како што истакнуваат, податоците покажуваат дека најголем дел од светлината доаѓа од ѕвездите, а не од блесоци на светлина од просторот околу растечката супермасивна црна дупка.
Анализата на нејзината светлина открива присуство на голема количина прашина и кислород, што исто така ги изненади научниците. Имено, такви тешки елементи обично се наоѓаат во внатрешноста на ѕвездите кои потоа би експлодирале. Затоа, научниците шпекулираат дека оваа галаксија веќе „живеела“ генерации масивни ѕвезди кои умреле дури и пред точката 300 милиони години по Големата експлозија.
Резултатите од студиите и истражувањата извршени досега на оваа галаксија сугерираат дека научниците ќе мора повторно да размислат што бил раниот универзум и како изгледал.
JADES-GS-z14-0 станува архетип на овој феномен. Зачудувачки е што универзумот може да направи таква галаксија за само 300 милиони години, истакнува Карниани.
