Черепот на колосалното морско чудовиште од јура е пронајден во карпите на брегот Дорсет во Велика Британија.
Тој му припаѓа на плиосаурус, жесток морски рептил кој ги тероризирал океаните пред околу 150 милиони години.
Фосилот долг два метри е еден од најкомплетните примероци од овој тип што некогаш биле пронајдени и дава нови информации за овој древен предатор.
Гледачите ќе можат да го видат черепот во специјалната емисија на Дејвид Атенборо на Би-Би-Си на Нова година.
“Погледни го тоа!”.
Луѓето воздивнуваат штом ќе се отстрани ткаенината што го покрива фосилот и за прв пат се открие черепот.
Веднаш е очигледно дека овој плиосурус е огромен и убаво сочуван.
Според палеонтологот Стив Ечис, нема друг примерок кој е речиси толку добро сочуван.
„Тоа е еден од најдобрите фосили на кои сум работел. Она што го прави уникатен е тоа што е комплетен“, изјави тој за BBC News.
„Долната вилица и горниот дел од черепот се споени заедно, како што би било во животот. Ширум светот, досега речиси и не се пронајдени примероци што ги поседуваат овие детали.
„А ако ги има, многу делови од нив недостасуваат, додека овој, иако малку извиткан, ги содржи сите коски.
Черепот е подолг отколку што се високи повеќето луѓе, што ви дава прилично добра идеја за тоа колку големо суштеството било воопшто.
Не можете а да не се фокусирате на неговите 130 заби, особено на предните.
Долги и остри, можат да убијат со еден загризок.
Но, погледнете малку поблиску – ако се осмелувате – и ќе видите дека задниот дел на забот е обележан со фини жлебови.
Тие му помагале на животното да го прободе месото, а потоа брзо да ги извлече очниците налик на сечило, подготвени за нов брз напад.
Плиосаурус била ултимативна машина за убивање и, со должина од 10-12 метри, со четири моќни екстремитети налик флиперчиња му давале голема брзина, бил доминантен предатор на океанот.
„Ова животно било толку големо што мислам дека можело ефективно да лови се што имало таква несреќа да му се најде на патот“, вели д-р Андре Роу од Универзитетот во Бристол.
„Не се сомневам дека ова бил некој вид подводен т-рекс.
Оброците вклучувале и други влекачи, како што се неговиот братучед со долг врат, плезиосаурусот и ихтиосаурот сличен на делфин – а фосилните докази покажуваат дека веројатно се хранел со други плиосауруси.
Приказната за тоа како е откриен овој фосилен череп е извонредна.
Се започна со случајно откритие додека се шеташе на плажата во близина на заливот Кимериџ на познатиот брег Јура во јужна Англија, заштитено светско наследство.
Пријателот на Стив Ечис и колега ловец на фосили Фил Џејкобс го пронашол врвот на муцката на плиосаурусот во чакалот.
Бидејќи било премногу тешко за носење, тој отишол да го земе Стив и двајцата направиле импровизирана носилка за да го однесат фосилниот фрагмент на безбедно.
Но, каде беше остатокот од животното?
Истражувањето со дрон на високата карпа покажа веројатна локација.
Проблемот беше што единствениот начин да го ископате беше со закачување на јажиња од врвот.
Одделувањето на фосилите од карпите е секогаш макотрпна, трогателна работа.
Но, за да го извадите додека виси на јажиња од карпа што се распаѓа, 15 метри над плажата, потребна е сосема поинаква вештина.
Храброста, посветеноста и месеците поминати за чистење на черепот секако се исплатеа.
Научниците од целиот свет ќе сакаат да го видат фосилот од Дорсет за да добијат свеж увид во тоа како овие фантастични влекачи живееле и доминирале во екосистемот.
Палеобиологот, професорката Емили Рејфилд веќе ги истражи огромните кружни отвори на задниот дел од главата.
Тие ѝ ја кажуваат големината на мускулите што ја придвижувале вилицата на плиосаурот и силата што се создавала кога неговата уста се затворала и го згмечила пленот.
На горниот крај, тоа е околу 33.000 њутни.
За споредба, најмоќните вилици кај живите животни може да се најдат во морскиот крокодил од 16.000 њутни.
„Ако можете да постигнете навистина силен загриз, можете да го онеспособите пленот; помала е веројатноста да ви избега.
„Силен загриз значи дека можете доста ефикасно да мелете ткиво и коски“, објасни истражувачот од Бристол.
„Во однос на стратегијата за хранење: крокодилите загризуваат нешто со вилиците и потоа се вртат, веројатно за да откинат екстремитет од пленот.
„Тоа е карактеристично за животните чии глави се прошириле на задната страна, а исто така е и кај плиосаурусите.
Овој новооткриен примерок има карактеристики што укажуваат на тоа дека животното имало доста остри и многу корисни сетила.
Неговата муцка е означена со ситни вдлабнатини, можни локации на жлезди кои би помогнале да се регистрираат промени во притисокот на водата предизвикани од потенцијалниот плен.
А на главата има дупка што може да биде дом на париетално или трето око.
Го имаат гуштери, жаби и некои живи риби денес.
Чувствително е на светлина и може да помогне да се лоцираат други животни, особено кога плиосаурусот се појавувал од длабоките, матни води.
Стив Ечис ќе го изложи черепот следната година во својот музеј во Кимериџ – таканаречената колекција на Ечис.
Има неколку ‘рбетни пршлени кои излегуваат од задниот дел на главата, но тие се прекинуваат по само неколку коски.
Тие се интригантно навестување дека повеќе фосили можеби се кријат во карпата.
Стив едвај чека да го заврши она што го започна.
„И навистина би морало да излезе на виделина бидејќи е средина која брзо еродира“. Овој дел од карпата се повлекува околу една нога годишно.
„И нема да помине долго пред останатите плиосауруси да испаднат и да се изгубат. Ваква можност доаѓа еднаш во животот“.
