Валутата е наша, но проблемот е ваш – ова е пораката до американските трговски партнери, исплашени од слабоста на доларот во 1971-ва година, упатена од Џон Конели – министер за финансии во времето на Ричард Никсон.
Вистината тогаш останува вистинита и денес, но во спротивна насока, со оглед на апрецијацијата на зелените банкноти за 6% во април и 13% во минатата година на највисоко ниво во последните две децении во однос на кошничката на главните валути.
„Банката на федерални резерви мора да биде внимателна за заканата за глобалниот раст од силниот долар“, изјави Маркус Ашвард за „Bloomberg“.
Зелените пари се рај за инвеститорите кои бараат финансиска сигурност во услови на глобални шокови кои започнаа со пандемијата и беа забрзани со руската инвазија на Украина, која кулминираше со зголемување на цените на енергијата и храната. Доларот ја задржа својата доминација додека ФЕД ја задржа политиката на девизниот пазар, обезбедувајќи речиси неограничен пристап до доларската ликвидност на светските централни банки во последните две години.
Доларот се покажува посилно во однос на речиси сите валути на пазарите во развој и развиените. Ова предизвикува централните банкари насекаде да ги заштитат своите валути или ризикуваат да донесат поголема инфлација во нивните веќе погодени економии.
Монетарната политика на ФЕД е диктирана од потребите на локалната економија. Во услови на забрзување на инфлацијата до 8,5% во март, се очекува ФЕД да продолжи да ги зголемува каматните стапки за 0,5 процентни поени во оваа недела. Фјучерс пазарите очекуваат каматни стапки од најмалку 2,5% до крајот на годината наспроти сегашното ниво од 0,5%. Во меѓувреме, апрецијацијата на доларот ги одразува очекувањата за промена на разликата во каматната стапка во однос на другите земји.
Посилниот долар, исто така, ја принудува ФЕД да се бори против инфлацијата со заострување на финансиските услови на трговска пондерирана основа. Иако САД се најголемата светска економија и огромен увозник на стоки, тие сѐ уште се релативно изолирани од глобалните шокови предизвикани од зголемените цени на енергијата и храната поради локалното производство. Земјата, исто така, има корист од цените на сите главни стоки со кои се тргуваат во долари. Проблемот за сите останати е ако суровините наеднаш поскапат во нивните валути.
Светот страдаше од премногу силен или премногу слаб долар неколку пати во последните 50 години. Зголемените цени на нафтата во 1970-тите завршија со глобална рецесија забрзана со агресивниот пораст на каматните стапки од ФЕД, тогаш предводена од Пол Вокер. Неговата антиинфлациска политика го оживеа доларот во средината на 1980-тите. Ова им даде предност на извозниците како Јапонија и Европа во однос на американската индустрија и доведе до Договорот од Плаза од 1985-та година, кој драматично ја ревидира силата на доларот и ја поттикна американската економија на сметка на другите земји, главно Јапонија.
Сегашните слабости во валутите на Јапонија и Европа, нормално, би се гледале како можност за зголемување на извозот. Сепак, неодамнешното слабеење на кинескиот јуан го става проблемот во друга насока. Сите три региони се соочуваат со невообичаена и потенцијално непремостлива увозна инфлација. Постои јасна закана од пораст на цените, што ќе го забави глобалниот економски раст до ниво каде што не само што е можна рецесија, туку и стагфлацијата може да стане реалност.
„Промената на доларот е лавина. Како што лавина влече снег, камења, дрвја и сè друго на патот додека се спушта по планина, растот на доларот имаше сличен ефект, предизвикувајќи слабеење на повеќе валути. Во меѓувреме, пошироките мерки ги заоструваат глобалните монетарни услови, па надолните економски ризици растат“, рече Кит Јукс, стратег во „Societe Generale SA“.
Во одреден момент, ова ќе се одрази на американската економија и ќе влијае на одлуките на ФЕД, но ќе помине некое време пред тоа. Падот на американскиот БДП од 1,4% на годишна основа во првиот квартал секако беше изненадувачки. Ова се должи на растот на нето увозот – без сомнение поддржан од дополнителната куповна моќ на доларот, заедно со падот на извозот.
Билансот на Банката на федерални резерви изнесува речиси 9 трилиони долари и има многу долари во оптек. Се очекува централната банка да започне со продажба на своите обврзници најрано ова лето, што би можело да ја намали вкупната ликвидност и да го направи доларот помалку атрактивен како засолниште. Помалку долари, во теорија, би требало да ја зголемат вредноста на зелените банкноти, но светот ќе мора да стане подобро и побезбедно место пред да се врати нагорниот тренд на зелените банкноти. Во име на глобалната економија, доларот мора да си ја навали круната.
