Земјоделството во Македонија се соочува со сериозни предизвици и со неизвесна иднина.
Податоците на Државниот завод за статистика (ДЗС) воопшто не ни одат во прилог, бидејќи несомнено прикажуваат дека земјоделството полека се претвора во старечка професија која воопшто не е атрактивна за младите луѓе.
Една од главните причини за ваквата состојба е малата заработувачка, но и неконкурентноста на домашното земјоделство.
Според експертите со коишто разговаравме, земјоделците во Македонија се соочуваат со високи трошоци за производство, ниски откупни цени, неефикасна дистрибуција и маркетинг, недостаток на квалитетни семиња и заштитни средства, како и со климатски промени кои влијаат на родот.
Тие посочуваат дека земјоделството бара постојана иновација и адаптација на новите трендови и потреби на потрошувачите, но, за жал, тоа не се случува во Македонија.
„Земјоделството е жив организам кој се менува и се развива. Ние не можеме да работиме исто како пред 20 или 30 години, туку треба да следиме што се бара на пазарот, какви се преференциите на потрошувачите, какви се стандардите за квалитет и безбедност на храната. Треба да вложиме во нови технологии, во образование и обука на земјоделците, како и во заштита на животната средина. Треба да имаме поддршка од државата, од ЕУ, од меѓународните организации. Треба да ги убедиме младите дека земјоделството е исплатлива професија. Ако не го направиме тоа, ќе останеме целосно неконкурентни, а на нивите ќе расте трева наместо жито“, коментираат познавачите.
Голем удел во оваа состојба секако има и зголемениот увоз на храна од други земји, односно податокот дека Македонија бележи значителен дефицит во трговијата со храна. Најмногу се увезуваат месо и месни производи, млечни производи, житарици и брашно, зеленчук и овошје. Од друга страна, најмногу се извезуваат вино, пиво, цигари, ориз и сирење.
Според економистите, увозната храна не секогаш ги исполнува критериумите за квалитет и безбедност, а потрошувачите не се доволно информирани за тоа што јадат. Тие велат дека увозната храна често содржи пестициди, конзерванси и други штетни состојки кои можат да предизвикаат разни здравствени проблеми кај луѓето.
„Храната е основна потреба на човекот и има големо влијание врз неговото здравје и квалитет на живот. Затоа, ние треба да знаеме од каде доаѓа храната што ја консумираме, како е произведена, како е транспортирана и складирана, како е обележана и декларирана. Ние треба да бараме докази за квалитет и безбедност на храната, да ги читаме етикетите, да ги гледаме роковите на траење. Затоа треба да даваме предност на домашната храна, која е свежа, природна и сезонска. Треба да ги поддржуваме локалните производители, кои градат доверба и одговорност кон потрошувачите“, искоментираа економистите.
За крај, тие додаваат една многу важна работа:
„Земјоделството во Македонија се наоѓа пред голем предизвик да се модернизира и да се прилагоди на новите услови на пазарот. Ако тоа не се случи, земјоделството ќе ја загуби својата атрактивност и перспектива за младите луѓе, а земјата ќе стане сè повисоко зависна од увозот на храна. Тоа би значело голема економска загуба на товар на граѓаните“.
Б.З.М.
