Лидерите на НАТО се состануваат во Хаг за да одлучат за зголемување на воените трошоци на 5% од економскиот производ на нивните земји, по неколкумесечен притисок од американскиот претседател Доналд Трамп.
„Предолго време, еден сојузник, Соединетите Американски Држави, носеше премногу од товарот“, рече генералниот секретар Марк Руте во воведниот говор во кој го пофали Трамп за неговото лидерство. „Тоа се менува денес.“
Неколку лидери го опишаа самитот во Хаг како историски, а Руте рече дека одлуките донесени во среда ќе вклучуваат континуирана поддршка за Украина, а воедно ќе се залагаат за мир.
Само Шпанија ја отфрли целта за трошење од 3,5% за одбрана до 2035 година, со дополнителни 1,5% за поврзани проекти.
Американскиот претседател во средата изјави дека тоа е „голема победа за сите, мислам. Наскоро ќе бидеме изедначени, и така мора да биде“.
Шпанскиот министер за економија, Карлос Куерпо, се чини дека ги удвои напорите на својата влада за целта од 5%, велејќи дека Мадрид вложува „огромен напор“ за да ја достигне целта од 2,1%. „Дискусијата за процентот е погрешна“, изјави тој за шпанското радио.
Белгиската влада, исто така, изрази резерви, но премиерот Барт де Вевер им рече на новинарите дека иако нема да биде лесно, „3,5% во рок од 10 години е реална цел“.
Самитот во Хаг, кој започна со вечера организирана од кралот Вилем-Александар и кралицата Максима во вторник вечерта, беше скратен, така што состанокот на лидерите во среда требаше да трае само два и пол часа, а на крајот беше договорена кратка изјава.
Руте им рече на лидерите на НАТО дека се состануваат во „опасен момент“ и дека гаранцијата на одбранбената алијанса за взаемна одбрана – „напад врз еден е напад врз сите, испраќа силна порака“.
Додека лидерите се собираа на традиционалната „семејна фотографија“, шпанскиот премиер Педро Санчез се чинеше дека стои сам на другиот крај од групата.
Словачка, исто така, изрази загриженост поради големото зголемување на трошоците за одбрана, но претседателот Петер Пелегрини посочи дека Братислава нема да застане на патот.
Посетата на Трамп на Хаг беше негова прва посета на самит на НАТО од 2019 година, по што требаше да се сретне со Украинецот Володимир Зеленски на маргините на самитот.
Сепак, американскиот претседател беше повеќе склон да зборува за конфликтот на Блискиот Исток отколку за војната во Украина кога разговараше со новинарите во среда.
„Зеленски има малку потешкотии, тој е добар човек“, рече Трамп. „Многу разговарав со Путин… тој ми понуди помош со Иран. Му реков да ми направи услуга, да ни помогне со Русија, а не со Иран.“
