Во дигиталната ера кога технологијата станува сè поприсутна во секој аспект од нашето секојдневие, банкарскиот и финансискиот сектор не се исклучок.
Вештачката интелeгенција (ВИ) веќе не е футуристички поим, туку реалност што тивко – но темелно, го трансформира начинот на кој банките работат, клиентите се услужуваат, а ризиците се проценуваат.
Од автоматизирани виртуелни советници до алгоритми за откривање финансиски измами, ВИ носи длабоки промени кои не само што ја зголемуваат ефикасноста, туку отвораат и сосема нови можности за персонализирани финансиски услуги.
„Пред пет години тешко беше да замислиме дека некој ќе може да подигне кредит без да разговара со банкар. Денес, алгоритмот го прави тоа за неколку минути – и често подобро од луѓето“, велат експертите за финтек иновации.
Тие сметаат дека традиционалниот банкарски модел веќе не е доволен за новата дигитална генерација.
Алгоритми наместо аналитичари
Највидлива промена е токму во кредитната анализа. Банкарските системи опремени со ВИ веќе користат податоци не само од платен список, туку и од онлајн шопинг навики, локациска историја, дури и социјални медиуми.
На тој начин, машините можат со огромна прецизност да проценат дали некој е ризичен клиент.
„Системот сам учи од илјадници примери. Колку повеќе податоци, толку попрецизна одлука“, објаснува економскиот аналитичар Ведран Кузмановски. „Ние не ги заменуваме луѓето, туку им овозможуваме да се фокусираат на покомплексни задачи“, додава тој.
Борба против измами во реално време
Една од клучните предности на ВИ е можноста да се откријат сомнителни трансакции во реално време.
Наместо со доцнење од неколку дена, денес банките веднаш добиваат сигнали кога некој профил покажува „невообичаено однесување“.
„Пред да ми снема пари од картичката, веќе добив порака од банката со предупредување. Вештачката интелeгенција реагираше побрзо од мене“, раскажува Ѓорги Трајковски, клиент на една комерцијална банка во Скопје.
Вакви искуства стануваат сè почести, особено кај младите клиенти кои се подготвени да ѝ веруваат на технологијата.
Предизвици и дилеми
Но, секој напредок носи и нови прашања. Еден од главните предизвици е транспарентноста – како точно алгоритмите носат одлуки и дали некој може да се жали ако му биде одбиено барање за кредит?
„Вештачката интелeгенција не е безгрешна. Неопходно е да постојат јасни механизми за ревизија и контрола“, предупредуваат правниците.
И додека некои се прашуваат дали машините ќе ги заменат банкарите, реалноста е дека тие веќе ги надополнуваат.
Во иднина, улогата на човечкиот фактор ќе биде сѐ повеќе насочена кон етичкиот надзор и интерпретација на податоците, отколку рутинска обработка.
Финансискиот свет повеќе не зависи од шалтери и папки – туку од податоци, кодови и машинско учење. Прашањето не е дали вештачката интелeгенција ќе ја редефинира банкарската индустрија, туку колку брзо ќе се приспособиме на тоа.
Б.З.М.
