Американски суд вчера го блокираше стапувањето во сила на царините на американскиот претседател Доналд Трамп, кои тој ги нарекува Ден на ослободувањето, пресудувајќи дека тој ги пречекорил своите овластувања.
Судот за меѓународна трговија со седиште во Менхетен соопшти дека Уставот на САД му дава на Конгресот ексклузивно овластување да ја регулира трговијата со други земји, кое не е заобиколено од овластувањата на претседателот во вонредни ситуации за заштита на американската економија.
„Судот не одлучува за мудроста или можната ефикасност на употребата на тарифите од страна на претседателот како средство за влијание. Таа употреба е недозволива не затоа што е неразумна или неефикасна, туку затоа што (федералниот закон) не го дозволува тоа“, се вели во одлуката на тричлениот судски совет.
Пресудата е донесена во две тужби, едната поднесена од Центарот за правда „Либерти“ во име на пет мали американски компании кои увезуваат стока од земји кои подлежат на царини, а другата од 13 американски држави.
Компаниите изјавија дека царините ќе им наштетат на можноста за водење бизнис.
Најмалку пет други тужби сè уште не се решени.
Генералниот обвинител на Орегон, Ден Рејфилд, демократ чија канцеларија ја води тужбата на државата, ги нарече царините на Трамп нелегални, неодговорни и економски катастрофални.
„Оваа пресуда потврдува дека нашите закони се важни и дека трговските одлуки не можат да се донесуваат по волја на претседателот“, рече Рејфилд во соопштението.
Трамп тврди дека има широки овластувања да воведува тарифи според Законот за меѓународни економски овластувања во вонредни ситуации (IEEPA), кој има за цел да се справи со „вонредните“ закани за време на национална вонредна состојба.
Законот историски се користел за воведување санкции врз непријателите на САД или за замрзнување на нивните средства. Трамп е првиот американски претседател кој го користи тоа за воведување царини.
Воведувајќи царини на почетокот на април, Трамп го нарече трговскиот дефицит национална вонредна состојба, оправдувајќи ја својата општа царина од 10 проценти за целиот увоз, со повисоки стапки за земјите со кои САД имаат најголем трговски дефицит, особено Кина.
Многу од овие тарифи специфични за земјата беа паузирани една недела подоцна.
Трамп во петокот изјави дека е незадоволен од темпото на трговските преговори со ЕУ и се закани дека ќе воведе царини од 50 проценти за сите стоки од ЕУ почнувајќи од 1 јуни. Но, потоа се согласи да го продолжи рокот за трговски преговори до 9 јули.
Администрацијата на Трамп соопшти дека ќе поднесе жалба на пресудата.
