Во време на глобализација и интензивна меѓународна мобилност, прашањето за вредноста на македонската факултетска диплома станува сè поактуелно.
Илјадници млади луѓе секоја година ги завршуваат своите студии со надеж дека ќе најдат соодветна работа, не само во Македонија, туку и надвор од неа.
Но, колку навистина тежи македонската диплома на глобалната сцена?
На оваа тема разговаравме со професор по меѓународни односи, кој смета дека македонските дипломи имаат потенцијал, но дека нивната вредност најчесто зависи од контекстот.
„Нашите дипломи се признати во голем дел од Европа, но признавањето не значи автоматска конкурентност. Работодавачите во странство често бараат и практични вештини, искуство, познавање на јазици и способност за адаптација. Тука младите Македонци мора да работат повеќе на себеси“, вели професорот.
Еден од предизвиците со кои се соочуваат македонските дипломци е ограничената практична настава во образовниот систем. Голем дел од студентите се стекнуваат со теоретско знаење, но ретко имаат можност тоа знаење да го применат во реална работна средина пред да дипломираат.
Ивона Миленковска, дипломиран економист која моментално живее и работи во Германија, вели дека патот до признавање на нејзината диплома бил долг.
„Кога аплицирав за работа, дипломата од мојот универзитет не им беше сосема јасна. Мораше да се направи нострификација, што траеше подолго време. Во меѓувреме, учев германски и работев неповрзана работа за да преживеам. Но откако ја добив потврдата, веќе беше полесно“, објаснува таа.
Според истражувањата, само 18% од дипломците кои се иселиле од земјава успеале да најдат работа во струката во рок од една година по дипломирањето. Притоа, најмногу шанси имаат оние кои дипломирале технички науки, ИТ, медицина или инженерство.
Сепак, не се сите перспективи песимистички. Во последните години, некои македонски универзитети работат на интернационализација, воведуваат програми на англиски јазик, соработуваат со странски институции и нудат двојни дипломи. Тоа е чекор кон зголемување на довербата и препознатливоста во странство.
Фљамур К., претставник на една агенција за странски студии во Скопје, вели дека интересот за студирање во странство расте, но и дека постои интерес од странски студенти да студираат во Македонија.
„Имаме студенти од Турција, Албанија, па дури и од Африка, кои доаѓаат тука бидејќи школарините се пониски, а дипломата сепак важи во нивните држави. Тоа е добар показател дека системот може да се прилагоди и да се развива“, додава тој.
На крајот на краиштата, македонската диплома не е безвредна, но не е ниту гаранција за глобален успех. Таа може да биде добра основа, но успехот зависи од посветеноста, надоградбата, мобилноста и способноста да се прилагодиш на светскиот пазар.
И додека образовниот систем полека се отвора кон светот, младите мора да бидат тие што ќе го носат товарот на докажување – со диплома во рака и со визија во умот.
Б.З.М.
