Одлуката на американскиот претседател Доналд Трамп да ја замрзне американската странска помош испраќа шокантни бранови низ Источна Европа, оставајќи ги продемократските организации, независните медиуми, граѓанското општество и локалните власти да се борат да врзат крај со крај во регионот кој честопати е растргнат меѓу Истокот и Западот.
Американскиот Стејт департмент рече дека 90-дневното замрзнување има за цел да ги искорени непотребните трошоци и да ги блокира таканаречените „woke“ програми за да се разоткријат активностите финансирани од САД кои се спротивни на националните интереси, бидејќи Трамп агресивно ја следи неговата агенда „Америка на прво место“. “, пишува Гласот на Америка.
Од 1990-тите, УСАИД инвестираше неколку милијарди долари во земји како Молдавија, Србија, Македонија, Албанија, Косово и Босна и Херцеговина, кои имаат аспирации да се приклучат на Европската унија. Во овие земји, парите на УСАИД промовираа демократски институции и реформи, поддржаа проекти за инфраструктура и енергетска безбедност, го поттикнаа бизнисот и економијата и поддржаа значителен број невладини организации и независни медиумски платформи.
Агенцијата вели дека го приспособува својот пристап кон уникатните предизвици и можности на секоја земја. Далекосежните ефекти од замрзнувањето на помошта на УСАИД во различни сектори нагласуваат колку се клучни средствата за регионот.
За време на 90-дневната пауза, од релевантните оддели и агенции на САД се бара да го разгледаат своето странско финансирање и да утврдат дали помошта ќе продолжи, ќе биде изменета или целосно ќе престане, во согласност со извршната наредба на Трамп.
Страв од растечкото влијание на Русија и Кина
Источна Европа долго време е геополитичко бојно поле каде интересите на надворешната политика на Западот често се судираат со оние на Москва или Пекинг. Многумина стравуваат дека крајот на американските фондови може да ги разоткрие сојузниците на Вашингтон и да создаде вакуум што неговите непријатели со задоволство би го пополниле.
„Во случајот со Молдавија, поддршката од странските донатори е од витално значење за балансирање на медиумската средина. Многу телевизиски мрежи и медиумски институции се финансирани од Русија, па затоа мора да има противтежа. „Ова е ситуација без преседан, но ние се обидуваме да не паничиме“, вели Оксана Градкенко, директор на независната медиумска платформа Moldova.org.
„Сите активности финансирани од УСАИД се ставени во мирување. Без непосредна алтернативна поддршка, овие клучни активности можеби нема да продолжат со истиот обем или ефективност. „Со оглед на претходното руско мешање, преку незаконско финансирање на кампањата, политичка корупција и дезинформации, нашата набљудувачка мисија е од суштинско значење за да се обезбеди транспарентност на изборите“, рече Џон Маноле, извршен директор на здружението.
Офанзивата на Трамп против УСАИД тешко погоди некои медиуми и невладини организации во Македонија. Недостапна е и веб-страницата на оваа организација која беше достапна со години.
УСАИД повеќе од дваесет години работи во Македонија и објави дека во тој период издвоила милиони долари – за работата на локалните самоуправи, зајакнување на економијата, владеењето на правото итн.
Кога одите на суд, тешко дека ќе најдете еден компјутер, едно столче, маса, било што, на кое нема налепница на која пишува дека е финансиран или од ЕУ или од УСАИД.
Ова веројатно ќе влијае на стотици илјади луѓе ширум светот кои – од Авганистан, Индија, преку Појасот Газа до Балканот – кои на ваков или онаков начин соработуваа со УСАИД.