Во Македонија, риболовот е повеќе од спорт или хоби. Tоа е дел од културното наследство кое ги поврзува генерациите. Традициите на риболовот, старите техники и приказните што се пренесуваат од колено на колено ја одржуваат оваа активност жива, дури и во модерните времиња.
„Кога ќе заминеме на риболов, не носиме само стапови и мрежи, туку и спомени од дедовците. Нивните совети за тоа каде и како да се постави мрежата сè уште важат,“ вели Александар Митрев, 42-годишен риболовец од Охрид.
Тој објаснува дека многу од техниките што ги користат денес се исти како пред половина век.
Уникатни техники со историска вредност
Во Охридското Езеро, риболовот има особено значење. Традиционалната техника со „пашлак“ — специјално изработена мрежа — се користи од страна на локалните риболовци за лов на пастрмка.
Според Александар, овие мрежи се рачно изработени и се сметаат за семејно богатство.
„Мојот дедо ја направи првата мрежа што ја користам денес. Има посебен начин како се врзува јажето, и тоа никогаш нема да го научите од книги. Тоа е тајна што се пренесува само усно“, додава тој со гордост.
Во Преспанскиот регион, пак, риболовците ја користат техниката „влечење на мрежа“, која бара тимска работа.
Оваа техника не е само практична, туку и социјален настан што ги обединува селаните.
„Не е важно колку риба ќе уловиме, важно е што сме заедно“, вели Јованка, една од ретките жени риболовци.
Риболов како инспирација за приказни
Освен техниките, приказните од риболов се исто толку важен дел од традицијата.
„Мојот татко имаше обичај да ни раскажува како некогаш уловил пастрмка голема како мојата нога“, се смее Борче Јованов, риболовец од Струга. „Иако никогаш не сум видел толку голема риба, приказната секогаш ме мотивира да пробам“.
Многу од овие приказни имаат и митолошки елементи. Се зборува за „езерски духови“ кои им помагаат на риболовците кога се со добри намери, но ги казнуваат кога ќе се однесуваат лошо кон природата.
Овие митови служат како потсетник за важноста на одржувањето на екорамнотежата.
Модерни времиња, но стари обичаи
Иако модерната технологија внесе промени во риболовот, како користењето сонари за откривање на рибата, многу риболовци од Македонија ги чуваат старите обичаи.
За нив, риболовот не е само резултат од уловот, туку и процес на поврзување со природата и со наследството.
„Можам да купам најнови алатки, но кога ловам со мрежата на дедо ми, чувствувам дека тој е сè уште тука со мене“, искрено споделува Александар.
Со таков пристап, македонските риболовци не само што ги зачувуваат традициите, туку и ги пренесуваат на идните генерации, обезбедувајќи дека ова наследство ќе живее и понатаму.
Б.З.М.
