Пред неколку месеци беше најавено за граѓаните кои не се државјани на Европската Унија дека ќе треба да се пријават на посебен начин за влез во земјите членки на Унијата. Системот EES, кој има за цел целосно да ги дигитализира граничните премини и се користи за регистрација на патници од трети земји, требаше да стапи на сила на 10 ноември, но се чини дека тоа нема да се случи.
Овој систем засега нема да стапи на сила. Пред неколку дена, еврокомесарот јавно објави дека земјите-членки на Европската унија не можат да се договорат за овој систем.
Не може да се постигне договор токму поради комплицираната процедура и големите гужви кои би се очекувале на границите и затоа е одложено воведувањето на системот EES.
Овој систем требаше да работи од 10 ноември до мај 2025 година, кога треба да стапи во сила системот ETIAS.
Дали ETIAS се воведува од мај 2025 година?
За ова се зборува веќе четири години, сега системот наводно е готов, тоа е и електронски систем кој подразбира дека треба да се регистрираме и да ги оставиме нашите основни податоци, да платиме такса од седум евра, по што ќе ни биде дозволено да остане во земјите на ЕУ во следните три години или додека не истече пасошот, ако тоа е пократко.
Тој додава дека по истекот на трите години, не мора повторно да одиме низ процедурата за аплицирање, туку само да платиме седум евра и дозволата повторно ќе важи три години.
Дали ќе биде така? Дали тоа ќе заживее во месец мај? Тоа останува да видиме. Засега тоа е одлука што Европската унија не ја променила.
Системот ETIAS ќе важи за граѓаните од сите трети земји на кои не им е потребна виза за влез во ЕУ. Пријавувањето ќе биде задолжително за патниците под 18 и над 70 години, но ќе бидат ослободени од плаќање данок. За оние кои не знаат да користат електроника, дозволено е да ги пријават и трети лица, па туристичките организации ќе можат да ги пријават и своите патници, доколку има потреба.
Овој систем се воведува за подобра контрола на престојот на тие 90 дена во рок од 6 месеци или 180 дена како што бара Европската унија и тоа е една од главните причини. Друга причина е што е забележано во последната година дека има се голем број на фалсификувани документи, патни исправи, пасоши, лични карти на земјите од Европската унија. Поради оваа причина, тие сакаат да имаат еден систем кој ќе може да проверува во сите бази на податоци во исто време дали тој документ е навистина издаден во таа земја.
Зошто ETIAS доцни со години?
ETIAS првично беше планирано да биде лансиран во јануари 2021 година, но оттогаш неговото лансирање беше одложено неколку пати.
Ноември 2023 долго време беше најавуван како официјален старт на системот, па ЕУ без никаква најава го одложи лансирањето за есента 2024 година, за на крајот да излезе дека ETIAS ќе биде подготвен за работа дури на пролет 2025 година. Европската унија ги обвинува „изведувачите“ за постојано доцнење.
Која е главната разлика помеѓу системите ETIAS и EES?
ETIAS и EES се комплементарни системи кои заедно придонесуваат за безбедноста и ефикасноста на управувањето со границите во Европската унија. Додека ETIAS се фокусира на проценка на ризикот пред пристигнувањето на патниците, EES се занимава со следење на влезовите и излезите на границите.
ETIAS е дизајниран да ја подобри безбедноста во Шенген зоната со собирање информации за патници од земји за кои не е потребна виза за влез. Неговата цел е да го процени ризикот пред патниците да пристигнат во Европа.