Македонија се соочува со еден од најголемите предизвици во својата современа историја – масовната миграција на младите.
Последните статистики покажуваат дека илјадници млади луѓе ја напуштаат земјата секоја година, со цел да пронајдат подобри економски можности и повисок квалитет на живот во странство.
Оваа демографска и економска загуба има значителни последици врз економијата на земјата, создавајќи дупка во работната сила.
Економските ефекти на миграцијата
Според искусен економски аналитичар, миграцијата на младите носи сериозни последици за економската стабилност и раст.
„Губењето на најобразованиот и продуктивен дел од населението директно влијае на економската активност, особено во секторите кои бараат високо квалификувани кадри. Работните позиции остануваат непополнети, што создава неповолни услови за економски раст“, истакнува аналитичарот.
Овој процес предизвикува „демографска празнина“, која се одразува на опаѓање на производството, инвестицискиот потенцијал и даночните приходи.
Покрај тоа, одливот на млади го намалува пазарот на трудот во клучни области, како што се информациските технологии, медицината, инженерството и други професии каде кадарот е сè помал.
„Оваа појава ги зголемува трошоците за компаниите кои се обидуваат да привлечат или задржат квалификуван персонал, што дополнително ги влошува нивните конкурентни позиции на пазарот.
Приватниот сектор станува помалку иновативен, а продуктивноста опаѓа поради недостиг на нови идеи и иницијативи кои обично доаѓаат од помладите генерации“, коментираат експертите.
Социјални и демографски последици
Одливот на млади не е само економски проблем, туку и длабоко социјален.
Со постојано намалување на бројот на млади луѓе, општеството старее, што ги зголемува социјалните трошоци за пензии и здравствена заштита.
Македонија се соочува со феноменот на „заостанување“ каде младите кои би можеле да придонесат за развој на заедницата, одлучуваат да се иселат.
Ова создава домино ефект врз општата социјална стабилност на земјата, а посебно влијае на малите урбани средини каде младите претставуваат основна економска сила.
Дополнително, миграцијата ги менува и културните и образовните модели во земјата. Сè повеќе млади бараат образование и обука во странство, по што одлучуваат да останат таму, не враќајќи се да го применат стекнатото знаење дома.
Ова го нарушува природниот циклус на генерирање на нови професионалци кои треба да ја водат земјата напред, објаснуваат аналитичарите.
Решенија и перспективи
Економистите истакнуваат дека за да се спречи продолжување на овој тренд, Македонија мора да преземе конкретни мерки за подобрување на економската и социјалната состојба.
Тоа вклучува вложување во младите преку креирање на нови работни места, поттикнување на претприемништво и подобрување на условите за живот и работа.
Особено важни се и реформите во образованието и создавање на можности за млади професионалци да се развиваат и да имаат пристап до современи ресурси и обуки.
„Треба да се креираат стимулативни програми кои ќе ги мотивираат младите да останат во земјата, како и мерки кои ќе ги враќаат оние кои веќе се иселени. Тука се вклучуваат и даночни олеснувања за младите претприемачи, грантови за стартапи и иновативни проекти, како и зголемување на транспарентноста и стабилноста на институциите. И покрај предизвиците, Македонија има можност да го промени овој тренд. Преку долгорочни стратегии и соработки меѓу Владата, приватниот сектор и граѓанското општество, може да се создадат услови за младите да останат и да придонесат за просперитетот на својата земја“, коментираат експертите.
Во последните 10 години, околу 40 проценти од високообразовниот и стручен кадар во Македонија ја напуштил земјата.
Според податоците, Македонија е меѓу првите 20 земји во светот со најголем одлив на кадар, а се наоѓа на 5 место во рамки на Европската Унија.
Б.З.М.
