Со високите цени на градежните материјали, недостигот на професионални градежни работници и нејасната економска перспектива, многу граѓани се прашуваат дали ќе можат да си купат стан во Македонија по прифатлива цена.
Дали се очекува да се намалат цените на становите во наредниот период или ќе останат на истото ниво?
Според некои веб-страници за недвижности, просечната цена за метар квадратен се движи од 1.000 до 1.800 евра, во зависност од локацијата.
Ова значи дека за стан од 50 квадратни метри, потребно е да се плати од 50.000 до 90.000 евра, што за многумина оваа сума е научна фантастика, особено ако се земе предвид дека банките бараат високи камати и големи учества за кредити за станови.
Од друга страна, дел од градежните компании и инвеститори тврдат дека цените на становите се реални и дека се одраз на понудата и побарувачката на пазарот.
Тие велат дека градежната индустрија е една од најдинамичните и најважните гранки за економскиот раст и развој на земјава, и дека нема простор за намалување на цените. Тие исто така посочуваат дека градежните активности се во согласност со законските и стандардните норми, и дека нема никакво вештачко билдање на побарувачката.
Но, што велат економските експерти за оваа ситуација? Дали има надеж за намалување на цените на становите во Македонија или треба да се помириме со фактот дека никогаш нема да имаме цени на станови какви што имавме во минатото?
Тие признаваат дека цените на становите во Македонија се превисоки и неодржливи на долг рок, а исто така сметаат дека цените на становите треба да се формираат според приходите и можностите на граѓаните, а не според интересите на градежниците и инвеститорите.
Експертите предлагаат да се зголеми транспарентноста и контролата на пазарот на недвижности, да се поддржи конкуренцијата и да се олесни пристапот до кредити за станови.
„Цените на становите во Македонија се нереални и не се одраз на реалната економска состојба во земјава. Тие се резултат на монополистички практики, недостиг на информации и регулатива, и ниска понуда на квалитетни и енергетски ефикасни станови. Оваа ситуација не само што ги оддалечува граѓаните од нивната желба за сопствен стан, туку и го загрозува стабилниот развој на економијата. Затоа, потребно е да се преземат мерки за намалување на цените на становите, или барем за спречување на нивното понатамошно зголемување“, велат експертите.
Како што додаваат, цените на становите во Македонија се во диспропорција со економските показатели и со цените во други земји во регионот и во Европа.
„Цените на становите се под влијание на глобалните и регионалните економски трендови, па може да се очекува нивно намалување во случај на рецесија или криза. Цените на становите во Македонија не одговараат на реалната понуда и побарувачка на пазарот. Тие се формирани според интересите на градежните компании и инвеститори, кои сакаат да ја максимизираат својата добивка, без да водат сметка за потребите и можностите на граѓаните. Оваа ситуација не може да трае долго, бидејќи цените на становите се зависни и од други фактори, како што се светската и европската економија, стапката на инфлација, курсот на денарот, стапката на невработеност, стандардот итн.
Ако дојде до негативни промени во овие области, цените на становите ќе мора да се прилагодат и да се намалат“, коментираат познавачите.
Б.З.М.
