Повеќе европски земји се соочуваат со предизвикот стареење на населението и одржување на финансиската одржливост на пензиските системи. Затоа, за жал, една од најчестите мерки кои се применуваат е зголемување на старосната граница за пензионирање со цел да се зголеми работната активност и да им се олесни на пензиските фондови.
Но, дали граѓаните се подготвени да работат подолго? Според анкети и истражувања, повеќето граѓани на Македонија не се согласни со идејата да работат над 62 (жени), односно 64 години (мажи), како што веќе станува пракса во некои европски земји.
Резултатите откриваат дека само 13,5% од испрашаните сметаат дека можат да работат до 67 години, додека 86,5% сметаат дека тоа е премногу.
Кои се причините за ваквиот став? Една од нив е дека работниците во Македонија се изложени на тешки и трудоинтензивни работни услови, кои ги намалуваат нивните физички и психички способности за продолжување на работниот век.
Според Сојузот на синдикатите на Македонија, за некои категории на работници, како што се оние во здравството, образованието, градежништвото, полицијата и војската, треба да се воведат поволни услови за пензионирање, како што се пензионирање врз основа на стажот, можност за докупување на стажот при предвремено пензионирање и воведување на бенефициран стаж.
Друга причина е дека граѓаните немаат доверба во пензиските системи и во нивната способност да обезбедат достојна пензија. Според едно истражување, само 16% од граѓаните на Македонија сметаат дека ќе имаат доволно приходи од пензијата за да живеат удобно, додека 77% сметаат дека ќе имаат проблеми за да ги покријат основните трошоци.
Затоа, многу граѓани се определуваат за штедење или инвестирање во алтернативни форми на дополнително пензиско осигурување, како што се животното осигурување или приватните пензиски фондови.
Трета причина е дека граѓаните се свесни за потребата од вработување на младите и задржување на квалификуваниот кадар во земјава. Според статистиките, Македонија има една од највисоките стапки на невработеност во Европа, особено меѓу младите, кои чинат 36,2% од вкупната невработена работна сила.
Исто така, Македонија се соочува со сериозен одлив на мозоци, односно иселување на образовани и способни луѓе во потрага по подобри работни и животни можности во странство.
Според истражувањата, околу 30% од младите со високо образование планираат да се иселат од земјава во наредните пет години. Затоа, граѓаните сметаат дека зголемувањето на старосната граница за пензионирање ќе ги оштети младите и ќе го намали потенцијалот за развој на земјава.
Па така, може да се каже дека граѓаните на Македонија не се подготвени да работат подолго поради низа фактори, како што се тешките работни услови, ниските пензии, високата невработеност и одливот на мозоци. Затоа, треба да се бараат други решенија за подобрување на пензиските системи и за стимулирање на работната активност, кои ќе ги заштитат правата и интересите на работниците, а истовремено ќе го поддржат економскиот раст и социјалната солидарност во земјава.
Б.З.М.
