Светската трговија со кафе е сериозно загрозена од нападите на бунтовниците Хути во Црвеното Море, каде што минуваат околу 12% од глобалните снабдувања со оваа популарна пијачка.
Намалениот проток на бродови, зголемените трошоци за транспорт и неблагопријатното време во главните производителни земји може да доведат до драстично поскапување на цената на кафето во блиската иднина.
Кризата во Црвеното Море ги враќа спомените од март 2021 година, кога еден гигантски контејнерски брод се заглави во Суецкиот канал и го блокираше сообраќајот во времетраење од цела една недела. Тогаш се предвидуваше дека цената на кафето ќе се зголеми за 10-15%, но сега ситуацијата е уште посериозна.
Црвеното Море е една од клучните точки на светската трговија, низ која поминуваат многу трговски маршути од Азија до Европа и Америка. Таму, јеменските бунтовници Хути, поддржани од Иран, напаѓаат бродови со ракети, беспилотни летала и вооружени чамци.
Од средината на ноември минатата година, биле гаѓани 25 трговски бродови, од кои некои биле успешно погодени, а некои биле одбиени со помош на морнарицата на САД и Велика Британија.
Воената состојба во Црвеното Море ги принуди бродските компании, како што се Медитеран Шипинг Компани, Маерск, Хапаг-Лојд, да го откажат или заобиколат сообраќајот на товарни бродови низ областа. Секако, тоа драстично ги зголемува трошоците за транспорт, а со тоа и цените на стоките, вклучувајќи го и кафето.
Според Балтичката берза, која ги обединува компаниите кои се занимаваат со меѓународен транспорт, цената на транспортот на контејнер од 12 метри од Кина/Источна Азија до Медитеранот драстично порасна.
Кон крајот на минатата година за транспорт на еден таков контејнер биле платени 200 евра, а од почетокот на 2024 година цената е драстично зголемена. Сегашната цена е 533 долари, што е зголемување од 266 отсто.
Освен проблемите со доставувањето, кафето се соочува и со неблагопријатни климатски услови во некои од главните производителни земји.
Бразилија, кој е најголемиот производител и извозник на кафе во светот, претрпе невидена суша и студено време, кои се одразија на реколтата на кафе арабика, која се користи за правење на висококвалитетно кафе.
Други земји, како Етиопија и Виетнам, исто така се соочуваат со внатрешни проблеми, кои можат да го ограничат извозот на кафе.
Сите овие фактори водат до тоа дека цената на кафето ќе продолжи да расте.
Според аналитичарите, цената на кафето може да достигне до нивоа од 2011 година, кога скокна до над 3 долари за половина килограм.
Според истражувањата на Меѓународната асоцијација за кафе, околу 1,4 милијарди чаши кафе се пијат секој ден во светот, а кафето е втората најтргувана стока по нафтата.
Б.З.М.
