Вселенскиот телескоп Џејмс Веб (JWST) беше лансиран во орбитата пред само две години, но веќе ни обезбеди неверојатни фотографии од Сончевиот систем и подлабок увид во мистериите на раниот развој на универзумот. Станува збор за револуционерен инфрацрвен вселенски телескоп од девет милијарди долари, кој е сто пати почувствителен од телескопот Хабл.
Го набљудува просторот главно во инфрацрвениот спектар, поради што може да навлезе низ „темните“ облаци од гас и прашина. Хабл работеше првенствено на оптички и ултравиолетови бранови должини. Погледнете некои од најфасцинантните снимки на JWST.
Касиопеја А
Моќното инфрацрвено око на JWST сними досега невидени детали за Касиопеја А (Cas A), ѕвезда што експлодираше во супернова. Cas A е оддалечена 11.000 светлосни години од нас, а неговиот главен распространет прстен од остатоци има дијаметар од околу 15 светлосни години.
Јупитер
Јупитер е второто по големина тело во целиот Сончев систем, по Сонцето. Тој е толку голем што сите други планети од нашиот Сончев систем би можеле да се вклопат во него. Кога JWST го зеде својот инфрацрвен поглед на Јупитер во 2022 година, добивме подетален приказ на горната атмосфера, мистериозниот регион кој се наоѓа помеѓу 25 и 50 километри над облаците.
Уран и неговите прстени
Џејмс Веб, исто така, направи неверојатна фотографија од Уран каде што можеме да ги видиме неговите правливи прстени, бури кои беснеат низ атмосферата, поларната капа и некои од 27-те месечини на Уран.
Треба да се има на ум дека е многу тешко да се видат прстените околу Уран со повеќето телескопи бидејќи се состојат од темни карпи и прашина, кои рефлектираат многу малку сончева светлина. Пред JWST, само два телескопа директно ги сликаа; еден на вселенското летало Војаџер 2 во 1986 година и опсерваторијата Кек на Хаваи.
Снимката покажува впечатлива сезонска капа на поларен облак на северниот пол на планетата. Во близина и под јужната граница на поларната капа, можеме да видиме неколку „светли“ облаци кои веројатно биле предизвикани од силни бури во атмосферата на овој студен, синкав џин.
Галаксијата Вител
Галаксијата Вител, позната и како M51, е еден од најпознатите објекти на ноќното небо. Доволно е блиску до нас и има истакната форма, а астрономите аматери со децении ги прават и споделуваат неговите прекрасни фотографии. Но, никој досега не го снимил толку детално како вселенскиот телескоп Џејмс Веб.
Името галаксијата го добила по својата вртежна форма. Интегрираните податоци од блиску инфрацрвената камера (NIRCam) и средноинфрацрвениот инструмент (MIRI) на JWST откриваат топла прашина концентрирана долж спиралните краци, забележана во темно црвена боја на фотографијата.
Светлите области долж краците се местото каде што се формираат ѕвездите, што доведува до централното сино јадро. Портокаловите и жолтите делови покажуваат региони на јонизиран гас што се формирале по неодамна формираните ѕвездени јата. Галаксијата Вител е оддалечена 31 милион светлосни години.
Молекуларен облак Камелеон I
Молекуларниот облак Камелеон I е оддалечен околу 630 светлосни години од Земјата. Внатре во него, на температури до -260 степени Целзиусови, Џејмс Веб за прв пат пронашол досега неевидентирани видови на зрна мраз, пишува Би-Би-Си.
Rho Ophiuchi
JWST го сними и комплексот меѓуѕвезден облак Rho Ophiuchi, најблискиот регион за формирање ѕвезди до Земјата, оддалечен само 400 светлосни години. Светлата ѕвезда во центарот на фотографијата е стара само неколку милиони години.
Маглината Орион
Messier 42 или маглината Орион е емисиона маглина во соѕвездието Орион. Маглината е еден од најфотографираните објекти на небото поради својата извонредна убавина и сјај. М42 е и под будното око на астрономите бидејќи во него се одвиваат процесите на формирање на ѕвезди и планети.
Ѕвезденото јато IC 348
Моќниот вселенски телескоп фрли поглед и на „нишките“ од гас и прашина што течат меѓу јатото светли ѕвезди. Веб сними и кафено џуџе или „пропадната ѕвезда“ – објект три до четири пати поголем од Јупитер. IC 348 е областа на формирање на ѕвезди во соѕвездието Персеј, кое е оддалечено од нас околу 1000 светлосни години.
Огромен прашалник во вселената
На 26 јуни, ЕСА објави фотографија на која се прикажани исклучителни детали за формирањето на две млади ѕвезди во соѕвездието Једро, кое е оддалечено 1.470 светлосни години. Ѕвездите (Хербиг-Харо 46/47) се опкружени со диск од материјал од кој ја црпат својата храна за да можат да пораснат до целосна големина во текот на милиони години.
Веднаш под нив има интересна вселенска структура чиј облик неодоливо потсетува на џиновски космички прашалник. Засега не знаеме што точно претставува овој просторен феномен во форма на правописен знак, но неговата боја и форма даваат одредени информации.
„Веројатно се работи за далечна галаксија или галаксии кои се во интеракција една со друга, и затоа ја има оваа искривена форма што изгледа како прашалник“, изјавија претставници на Научниот институт за вселенски телескоп (STScI) во Балтимор, кој управува со науката. Space.com.
