Од следната година, минималната плата во земјава ќе порасне за 1.320 денари и ќе изнесува 22.500 денари, според пресметките на вицепремиерот за економски прашања Фатмир Битиќи.
Ова зголемување е дел од владината стратегија за подобрување на социјалната правичност и економскиот раст, но исто така е и одговор на кризата предизвикана од пандемијата и растот на цените на електричната енергија и на основни прехранбени производи.
Но, како ќе се одрази ова зголемување на минималната плата врз животот на граѓаните?
Дали тоа ќе им овозможи подобар животен стандард?
За да добиеме одговор на овие прашања, разговаравме со неколку граѓани, студенти, пензионери и вработени во различни сектори.
Меѓу граѓаните, мислењата се поделени. Некои сметаат дека зголемувањето на минималната плата е добредојдено и дека ќе им помогне да се справат со растот на трошоците за живот. Но, некои мислат дека со растот на минималната плата без да порасне линеарно платата на сите вработени, дополнително се обезвреднуваат професиите кои во моментов се платени над минималецот.
„Јас сум самохрана мајка со две деца и работам за минимална плата во една приватна фирма. Секој ден се борам да им обезбедам на децата сè што им треба: храна, облека, училишни потреби, лекови… Со ова зголемување на минималната плата ќе можам да одвојам малку повеќе пари за нив и да им овозможам подобар квалитет на живот. Секако дека не е доволно, но е подобро од ништо“, ни изјави Јелена, 38-годишна работничка од Скопје.
Други, пак, се скептични за ефектите од зголемувањето на минималната плата и се плашат дека тоа ќе предизвика инфлација и намалување на конкурентноста на македонската економија.
„Јас сум вработен во една мала компанија која се занимава со извоз на текстилни производи. Нашите клиенти се главно од Европа и ние постојано водиме „битка“ со други земји кои имаат пониски трошоци за работа, а кои ни се директни конкуренти. Ако се зголеми минималната плата, тоа значи дека ние ќе мораме да ги зголемиме и нашите цени, а тоа може да ни го намали извозот и приходот“, изјави Дејан, 48-годишен вработен од Тетово.
Студентите, кои исто така имаат право на субвенциониран студентски оброк, се надеваат дека зголемувањето на минималната плата ќе им го олесни студентскиот живот и дека ќе им даде повеќе можности за учење и развој.
„Јас сум студент на трета година на Факултетот за електротехника и информатички науки во Скопје, живеам под кирија во Карпош и во слободно време работам како келнерка во кафуле. Секако, добивам минималец. Ако се зголеми минималната плата, тоа ќе биде добро за мене“, посочи Ана, 21-годишна студентка од Прилеп.
Пензионерите, пак, кои често се соочуваат со тешкотии во покривањето на своите основни потреби, се сомневаат дека зголемувањето на минималната плата ќе им донесе некаква полза и бараат линеарно зголемување на пензиите.
„Јас сум пензионер со 40 години работен стаж и примам пензија од 17.000 денари. Со тие пари не можам да преживеам, а камоли да живеам достојно. Секој месец морам да одберам дали да платам сметки, да купам лекови или да купам храна. Зголемувањето на минималната плата нема да ми помогне ништо, бидејќи јас не работам и не примам плата. Јас сакам да се зголемат пензиите, бидејќи ние заслуживме да имаме достоен живот по толку години работа и придонес за државата“, вели Перица, 69-годишен пензионер од Скопје.
Вработените во јавниот и приватниот сектор имаат различни очекувања и барања од зголемувањето на минималната плата. Некои од нив се задоволни со тоа што ќе добијат повеќе пари за својата работа, додека други се плашат дека тоа ќе им ги загрози нивните работни места или ќе им ги намали бенефициите.
„Јас сум вработен во јавниот сектор, во Министерството за образование и наука. Мислам дека зголемувањето на минималната плата е праведно и дека ќе ја подобри положбата на работниците кои имаат ниски плати. Јас сега добивам околу 20.000 денари месечна плата, а со зголемувањето ќе примам 22.500 денари. Тоа е добра разлика за мене, бидејќи имам семејство и трошоци за станарина, рати за кредити, градинка… Со повеќе пари, јас ќе можам да живеам подобро“, ни рече Василка, 57-годишна вработена од Скопје.
Вработените во приватниот сектор мислат поинаку:
„Јас сум вработен во приватниот сектор, во една ИТ компанија. Искрено, не сум согласен со зголемувањето на минималната плата, бидејќи тоа ќе има негативни последици за мојата фирма и за мене. Јас сега примам 40.000 денари, а со зголемувањето ќе примам исто толку. Но, тоа значи дека јас ќе имам пониска плата во однос на минималната плата и дека ќе се намали вредноста на мојата работа. Плус, мојата фирма ќе мора да плати повеќе пари за вработените кои имаат минимална плата, а тоа ќе ја намали нејзината добивка и можеби ќе ја принуди да ги смени некои од нив. Тоа би било лошо за мене, бидејќи јас сакам да работам во стабилна и успешна фирма“, објаснува Марко, 36-годишен вработен од Охрид.
Од оваа анализа, можеме да заклучиме дека зголемувањето на минималната плата има различно влијание врз различните категории на граѓани и дека не постои едноставен одговор на прашањето дали тоа е добра или лоша мерка.
Сè зависи од перспективата и интересите на секој поединец и група. Затоа, владата треба да води сметка за сите аспекти и последици од своите одлуки и да соработува со сите заинтересирани страни за да се постигне најдобро решение за државата и за граѓаните.
Б.З.М.
