Сондата OSIRIS-Rex на НАСА треба да се врати од своето долго патување низ вселената и да ја допре почвата на западната пустина во американската држава Јута во недела. Сондата носи скапоцен товар – прашина од огромниот астероид Бену, голем колку планина и најопасен за нас во целиот Сончев систем. Овој примерок би можел да одговори на многу важни прашања: Од каде доаѓаме? Како е возможен живот на Земјата?
„Кога 250 g од астероидот Бену ќе стигне до нас, во нашите раце ќе имаме материјал што постоел пред нашата планета, можеби дури и некои зрна што постоеле пред Сончевиот систем“, рече планетарниот научник Данте Лаурета, главен истражувач на мисијата, како што објави Би-Би-Си.
„Се обидуваме да ја составиме сложувалката на нашите почетоци. Како настанала Земјата и зошто е возможен живот на неа? Од каде доаѓа водата во океаните, од каде воздухот во нашата атмосфера и што е најважно. Кој е изворот на органските молекули што го сочинуваат целиот живот на Земјата?” додаде тој.
Имено, научниците претпоставуваат дека многу од клучните компоненти за развој на животот пристигнале на Земјата во нејзината рана историја преку удар на астероид. Со цел да ја истражи оваа хипотеза, НАСА лансираше сонда кон астероид со дијаметар од 500 метри во 2016 година.
Беа потребни две години за леталото да стигне до Бену, а потоа уште две мапирање на површината пред тимот да најде соодветно место за собирање на примерокот. На 20 октомври 2020 година сондата се спушти до астероидот и успеа да ја собере скапоцената прашина. Но, не помина сè како што очекуваа научниците.
Идејата беше сондата да удри во површината со својот дел и да ослободи излив на азотен гас што ќе ги подигне чакалот и прашината. Но, во текот на тој процес следеше еден вид шок. Кога механизмот допрел, површината се одвоила како течност и притисокот создал кратер со дијаметар од 8 метри.
Материјалот полета во сите правци, но за среќа и во комората за собирање примероци. Кога сондата ќе стигне до Земјата, ќе биде однесена во вселенскиот центар Џонсон во Тексас, каде што е создадена посебна „чиста просторија“ за анализа на примерокот.
НАСА го смета Бену за најопасната карпа во Сончевиот систем бидејќи има најголема веројатност да удри во Земјата од сите познати астероиди. Но, нема причина за грижа. Иако Бену претставува ризик за нашата планета, веројатноста за удар е многу мала, пишува Science Alert.
Имено, Бену, заедно со астероидот 1950 DA, се рангира меѓу најопасните познати астероиди. Поради својата патека и орбита околу Сонцето, која трае 1,2 години, во следните неколку века во неколку наврати ќе се доближува до Земјата до тој степен што постои мала можност за судир.
НАСА вели дека постои шанса Бену да помине низ таканаречената гравитациска брава за време на неговото прелетување на 25 септември 2135 година – област во вселената што може да го насочи да се судри со нашата планета кон крајот на 22 век.
Иако е тешко да се одреди точната веројатност за ваков катастрофален настан, со помош на податоците собрани од леталото OSIRIS-Rex, експертите успеаја да направат подобар модел на развојот на орбитата на Бену. Нивната анализа покажува дека има само 0,037% (1:2700) шанса да удри во Земјата на 24 септември 2182 година.
Бену веројатно содржи многу вода врзана во минерали, кои би можеле да сочинуваат дури 10% од неговата тежина. Научниците имаат намера да откријат дали односот на различните видови атоми на водород на овој астероид е сличен на оној во океаните на Земјата.
Ако е така, тоа ќе ја поддржи хипотезата дека бомбардирањето со астероиди е важно за обезбедување на обемот на нашите океани. Имено, раната Земја била толку жешка што изгубила голем дел од својата вода, а последователните удари на астероиди би можеле да објаснат зошто се уште има толку многу од неа.
Веројатно има многу јаглерод на Бену. Како што знаеме, животот на нашата планета се заснова на органска хемија, па се поставува прашањето дали сложените молекули, како водата, дошле на младата Земја од вселената.
„Анализата на метеоритите покажува дека астероидите веројатно содржат зоолошка градина со различни органски молекули. Но, во метеоритите тие често се контаминирани, па со помош на овој примерок можеме да откриеме кои точно органски компоненти се наоѓаат на Бену“, објасни планетарниот научник Сара Расел од Природонаучниот музеј во Лондон.
