Централната банка на Турција во четвртокот ја зголеми основната каматна стапка на земјата, речиси двојно од 8,5 на 15 отсто, бидејќи новата економска администрација на неодамна реизбраниот претседател Реџеп Таип Ердоган започна драматичен пресврт во монетарната политика.
Масовното зголемување на стапката од 650 базични поени е прво зголемување на стапката од март 2021 година.
Турција постојано ја намалуваше својата референтна стапка од 19 отсто на крајот на 2021 година на 8,5 отсто во март, бидејќи инфлацијата се зголеми, достигнувајќи 80 отсто на крајот на 2022 година и олабавување на нешто под 40 отсто во мај. Традиционалната економскa ортодоксија смета дека стапките мора да се зголемат за да се олади инфлацијата, но Ердоган, самопрогласениот „непријател“ на каматните стапки кој алатката ја нарекува „мајка на сите зла“, гласно ја поддржува стратегијата за намалување на стапките.
Резултатот беше криза на трошоците за живот за Турците, бидејќи валутата на земјата, лирата, драстично падна. Таа изгуби околу 80% од својата вредност во однос на доларот во изминатите пет години, а Турција се најде на несигурно ниски девизни резерви додека го продава девизниот курс за вештачки да ја поддржи лирата.
Архитект на обидот да се врати Турција на економската ортодоксија е Мехмет Шимшек, именуван министер за финансии од страна на Ердоган, кој претходно беше заменик-премиер и министер за финансии во периодот од 2009 до 2018 година, и е широко почитуван од инвеститорите. По неколку години откако Ердоган врши силна контрола врз турската централна банка, претседателот изгледа е подготвен да им дозволи на креаторите на монетарната политика поголема независност – барем засега.
-Ердоган прифати дека е неопходна краткорочна болка за да се поправи економијата и дека зајакнувањето на Шимшек ќе изгледа добро на пазарите, изјави за таа одлука за CNBC Џорџ Дајсон, висок аналитичар во консултантската компанија Control Risks.
Прашањето ќе биде до кога Ердоган ќе ја толерира оваа болка, и ако и кога општествениот притисок стане преголем и тој повторно ја преземе контролата од Шимшек, рече тој. „Ќе биде тука искушението Ердоган уште еднаш да интервенира. Во средината на јуни, Ердоган рече дека неговото противење за зголемување на каматните стапки останува непроменето, но рече дека ќе се придржува до одлуките на Шимшек за намалување на инфлацијата.
Некои од нашите пријатели не треба да грешат, како на пример: „Дали нашиот претседател сака сериозна промена во политиката на каматните стапки?“ – им рече тој на новинарите тогаш. „Но, врз основа на размислувањата на нашиот министер за финансии, додаде Ердоган, „прифативме дека тие ќе преземат чекори брзо и удобно со централната банка“.
