Рускиот енергетски гигант Газпром соопшти дека ги прекина сите испораки на гас за Бугарија и Полска, откако овие земји одбија да почнат да плаќаат за гас во рубљи. Во еден момент настана збунетост кога Полска и Бугарија посочија дека се уште добиваат руски гас, по што следеше соопштение од Газпром и реакциите на земјите засегнати со новата одлука. Цените на гасот во Европа скокнаа за повеќе од 23 отсто само неколку часа по шокантната одлука на Газпром, пишува Њујорк Тајмс.
Реакцијата на пазарот потврди дека клучниот момент на војната, од кој сите стравуваа, е веќе таму: Сериозно нарушување на извозот на руски гас во Европската унија.
„Тајмс“ пишува дека убавото пролетно време ги намалува последиците од оваа одлука, но дека е итна потребата за замена на залихите на Гаспром со алтернативни извори. Несомнено е дека и онака високите цени на гасот ќе продолжат да растат, што ќе доведе до уште поголема инфлација, што ќе ја почувствуваат потрошувачите ширум Европа.
Ројтерс го цитираше соопштението на руската енергетска компанија.
„Газпром целосно ја прекина испораката на гас за Bulgargas и PGNiG во Полска поради неплаќање во рубљи. Плаќањето за гас испорачан по 1 април мора да се изврши во рубли со користење на нови податоци за плаќање, за кои договорните страни се навремено известени “, рекое тие.
Претходно, и полските и бугарските добавувачи на енергенси соопштија дека добиле официјални известувања од рускиот снабдувач со гас дека испораката на гас ќе биде прекината.
Најавата на „Газпром“ за прекин на испораката на гас доаѓа по одредена конфузија рано утринава, кога податоците покажаа дека испораките на гас за Полска преку Белорусија беа привремено намалени на нула пред да продолжат. И бугарската гасоводна мрежа во еден момент објави дека се уште добива руски гас.
Според податоците на Европската асоцијација на оператори за испорака на гас, било констатирано дека утрово накратко било прекинато снабдувањето со руски гас во Полска, а подоцна гасот протекол и неговото количество се зголемило. Извршниот директор на бугарската гасоводна мрежа Владимир Малинов утринава за Ројтерс изјави дека испораката на гас во Бугарија засега се одвива нормално.
Полска предупреди дека Русија се закани дека ќе го прекине снабдувањето со гас од среда, откако Варшава одби да почне да плаќа за испораката на горивото во руски рубљи.
Полска вели дека ќе се снајде без руски гас
Полскиот енергетски снабдувач PGNiG потврди дека испораката на гас во земјата е прекината. Тие увезоа повеќе од половина од својот гас преку Газпром во првите три месеци од оваа година, но Варшава вели дека ќе се справи без рускиот гас и може да го добие остатокот од гасот на друго место.
Полскиот снабдувач со енергенси рече дека неговото подземно складиште за гас е полно околу 80 проценти и дека побарувачката е помала како што се приближува летото.
Тој посочи дека прекинот на снабдувањето со гас е прекршување на договорот и ќе ги искористи „сите расположливи договорни и законски средства“ за да се бара отштета.
Бугарија: Гасот се користи како политичко оружје
Бугарија вели дека веќе целосно ги платила испораките на гас во април и го обвини Газпром за прекршување на договорот.
„Во моментов природниот гас повеќе се користи како политичко оружје, но и како економско оружје во актуелната војна“, изјави бугарскиот министер за енергетика Александар Николов.
Тој додаде дека Бугарија не ги прекршила договорите и дека земјата нема да претставува закана за Србија и Унгарија. Се наведува дека продолжува нивното снабдување со гас од Русија.
„Што се однесува до Србија и Унгарија – Бугарија е лојален партнер на сите соседни земји. Бугарија не е Русија“, рече тој.
Тој додаде дека Бугарија го следи ставот на ЕУ дека земјите не ги исполнуваат барањата на Русија да почнат да го плаќаат гасот во рубљи.
Николов посочи дека Бугарија има доволно енергенси за следниот период.
Бугарскиот премиер Кирил Петков истакна дека одлуката на Газпром е сериозно кршење на постоечкиот договор и претставува уцена.
Петков изјави дека Бугарија во моментов ги разгледува своите договори со Газпром, вклучително и транзитот на руски гас за Србија и Унгарија, бидејќи „оваа уцена не е прифатлива“.
„Русија се обидува да ја уценува Европа“
Урсула фон дер Лајен, претседателката на Европската комисија, ја осуди Русија за обидот да ја „уцени“ Европа, откако Газпром потврди дека ја прекинала испораката на гас за Полска и Бугарија.
„Најавата на Гаспром едноставно да престане да снабдува гас за клиентите во Европа е уште еден обид на Русија да го користи гасот како инструмент за уцена. Ова е неоправдано и неприфатливо. Уште еднаш ја покажува несигурноста на Русија како снабдувач со гас“, рече таа.
Таа додаде дека ЕУ е подготвена за ова сценарио.
„Ние сме во близок контакт со сите земји-членки. Работевме на обезбедување алтернативни испораки и најдобри можни нивоа на складирање низ ЕУ“, рече таа. Таа посочи дека во Брисел се водат кризни разговори.
