Новата пандемија на коронавирус кај нас е повеќе од 18 месеци, а по воведувањето на социјално дистанцирање, задолжително носење маски и епидемиолошки мерки, чија сериозност варира со зголемениот број на нови инфекции секојдневно, секој има само едно прашање на ум – кога ќе заврши пандемијата и на кој начин?
Нема сигурен одговор за тоа, но досега имаме доволно докази врз основа на кои може да се изградат некои реални очекувања за тоа како ќе се развива пандемијата следната година.
Во последните неколку месеци, голем број научници кои го истражуваа вирусот САРС-КоВ-2 дојдоа до заклучок дека најверојатно ќе стане незаменлив дел од нашите животи. Имено, болеста КОВИД-19, која тој ја предизвикува, вакцините и природно стекнатиот имунитет нема целосно да ја потиснат, пишува Пол Хантер, професор по медицина на Универзитетот во Источна Англија и консултант за Светската здравствена организација (СЗО), во коментар за The Conversation.
Додека вакцините го намалуваат нивото на пренос на вирусот, тие не ја спречуваат инфекцијата до тој степен вирусот едноставно да биде принуден да исчезне. Дури и пред делта варијантата да стане глобално доминантна, имавме случаи на целосно вакцинирани луѓе да се заразат со коронавирусот и да го шират понатаму. Но, откако се појави делтата и откако се покажа дека вакцините имаат донекаде намалена ефикасност против таа варијанта, можноста за инфекција по примањето на вакцината исто така е зголемена.
Имунитетот на инфекција со коронавирус, исто така, почнува да опаѓа по неколку недели од примањето на втората доза од вакцината. Бидејќи имунитетот на инфекција не е ниту апсолутен ниту вечен, постигнувањето имунитет на стадо е всушност недостижна цел, пишува Хантер.
Ова значи дека КОВИД-19 најверојатно ќе стане ендемична болест, со нивоа на дневни инфекции кои зависат од тоа колку имунитет и мешање постои кај одредена популација, објаснува Хантер.
Други коронавируси предизвикуваат повторување на инфекцијата во просек на секои три до шест години.
Ако новиот коронавирус на крајот почне да се однесува на ист начин, тоа сугерира дека во Обединетото Кралство, во просек, помеѓу 11 и 22 милиони луѓе (помеѓу една шестина и една третина од населението) би можеле повторно да се инфицираат секоја година, или помеѓу 30.000 и 60.000 дневно. Но, не е толку страшно како што звучи, пишува Хантер.
И додека имунитетот против развојот на симптоматската болест КОВИД-19 слабее со текот на времето, заштитата од тешката форма на болеста, која се стекнува со имунизација со вакцина или природно по надминување на болеста, трае многу подолго. Исто така, се чини дека не се губи со појавата на нови варијанти на вирусот, посочува Хантер.
Навистина, кај другите коронавируси, огромното мнозинство инфекции се или асимптоматски или, во најлош случај, во форма на блага настинка. Ова всушност значи дека КОВИД-19 може да заврши во истиот кош со текот на времето.
Повеќекратна пандемија
Како навистина ќе заврши КОВИД-19 зависи од земјата и процентот на имунизирана популација и колку инфекции се случиле од почетокот на пандемијата, објаснува Хантер.
Во Обединетото Кралство и други земји со висока покриеност на вакцинација и голем број претходни случаи на инфекција, повеќето граѓани ќе имаат некаква форма на имунитет кон вирусот. Само во Англија, на пример, се проценува дека во почетокот на септември, над 94 проценти од возрасната популација имале антитела на КОВИД-19, пишува Хантер.
Бидејќи имунитетот на човекот се зајакнува со дополнителна вакцина со текот на времето или со природни реинфекции, можеме да очекуваме зголемени пропорции на асимптоматски случаи на инфекција или оние со благи симптоми на болеста. Вирусот ќе остане со нас, но болеста ќе стане дел од историјата, верува Хантер.
Оние кои досега не биле вакцинирани или кои не биле заразени, остануваат најранливи на новиот коронавирус и најверојатно ќе се заразат во одреден момент. Хантер посочува дека откако ќе се заразат, ќе бидат изложени на ризик од тешка форма на болест или смрт, како и секој во претходните бранови на пандемија, кој немал развиено имунитет кон болеста, природно или со вакцина.
Во земјите со ниско ниво на вакцинација, отворањето и ублажувањето на епидемиолошките мерки речиси сигурно ќе доведе до експоненцијално зголемување на инфекциите, бидејќи мнозинството од населението нема развиено имунитет на КОВИД-19, додаде британскиот професор.
Станува се појасно дека главната улога на вакцината нема да биде да се запре инфекцијата со новиот коронавирус, туку да се намали сериозноста на болеста при првиот контакт на луѓето со вирусот. Ако луѓето веќе се заразени еднаш или двапати по природен пат, вакцините ќе им дадат релативно мала дополнителна заштита, рече Хантер.
За да се овозможи најголемо можно намалување на тешките болести, вакцините во моментов треба да се дистрибуираат на што е можно повеќе луѓе, заклучува Хантер.
