Промеморија за државотворноста и идентитетот на македонскиот народ
Имајќи ги предвид:
– Повелбата на ОН и универзалните придобивки кои произлегуваат од неа, посебно
член 1, став 2 кој го гарантира правото на самоопределување како темелно начело
на меѓународното право со еrga omnes статус;
– Лисабонскиот договор (член 2, став 3, алинеја 4) со кој се инсистира на почит кон
богатиот културен и јазичен диверзитет на Европа;
– Меѓунaродниот пакт за економски, социјални и културни права (1960) и
Меѓународниот пакт за граѓански и политички права (1960) кои го реафирмираат
правото на сите народи на самоопределување како задолжително (jus cogens);
– Уставот на Република С Македонија кој во член 8 утврдува дека една од
темелните вредности е почитувањето на нормите на меѓународното право, а со
амандманите XXXV и XXXVI кон член 3 гарантира дека „Републиката го
почитува суверенитетот, територијалниот интегритет и политичката независност
на соседните држави“, како и дека „Републиката го штити, гарантира и негува
историското и културното наследство на македонскиот народ“;
Потсетувајќи дека:
– правото на самоопределување на народите е неразделно од државниот и
национален идентитет;
– македонскиот народ ја искажувал и ја докажувал научно посебноста на својот
историски, културен, јазичен, политички идентитет во континуитет, а особено во
текот на 19 и 20 век, во текот на својата борба за национално ослободување и
државно осамостојување, како и во рамките на македонската република во
составот на југословенската федерација (1945 – 1991), односно во рамките на
независна и суверена Република Македонија (1991 – 2019);
Повикувајќи се на:
– Промеморијата на МАНУ во врска со спорот околу името на Македонија од 2002
година;
– Декларацијата на МАНУ за македонскиот јазик од 5 декември 2019 година;
Претседателството на Македонската академија на науките и уметностите ги поддржува
напорите на Владата на нашата држава за интегрирање во ЕУ, залагајќи се, притоа, за
почитување на:
– меѓународните повелби и конвенции од коишто произлегуваат и неотуѓивите и
суверени права на македонскиот народ на самоопределување, тесно поврзани со
неговиот државотворен статус и национален, историски, културен и јазичен и
номинален идентитет;
– резултатите од легитимните пописи на населението изведени во неколку наврати
во некогашната Федеративна Република Југославија (1948, 1953, 1961, 1971, 1981,
1991) и во Република Македонија (1994, 2002), кога Македонците по своја
слободна волја се изјасниле за припадници на посебен етнички и национален
ентитет;
– резултатите од двата референдума, во 1991 и во 2018 година, кои ја озаконија
свеста и волјата на македонските граѓани и на македонскиот народ и го
легитимираа нивното неприкосновено право на самоопределување и
самоименување;
– сознанијата на македонските општествени, хуманистички и културолошки науки,
современата светска славистика и лингвистика, современата светска историска
наука, и меѓународното право, според коишто:
македонскиот јазик и неговите дијалектни разновидности имаат и
просторен континуитет (македонските дијалекти постојат и надвор
од границата на денешна Македонија) и временски континуитет
(македонскиот јазик опстојувал повеќе стотици години);
македонскиот идентитет го црпи својот легитимитет од повеќевековните преданија, обичаи, колективна меморија, менталитет,
јазик, артикулирана свест за етнокултурната посебност, колективен
интегритет, почит кон традиционалните религиски институции и
наратив за припадноста на одреден географски и историски
простор;
– достоинството на македонскиот народ.
Претседателство на Македонската академија на науките и уметностите
