Не, не го отворајте пенџерчето, прозорецот, балконската врата, не излегувајте од дома и така нема да дишете штетни ПМ честички. И проблемот е решен.
Луѓе да се освестиме, ова со воздухот е далеку од зафрканција и што е лошо, трае. Слушам еден градски татко ќе имал отворен ден или веќе како да го наречам, за собирање на идеи за намалување на загадувањето. Алелуја градоначалниче, каква оригинална идеја. Па има ли во државава министерства, трудови инспекции, синдикат, институт за јавно здравје ….?
Власта не е само да дава популарни решенија туку добри и навремени решенија. Се труеме секој ден, воздухот смрди, сите сме болни или ќе се разболиме од ПМ честичките. Кога зборувам за загадувањето не мислам само на Скопје, тука се и Тетово, Битола и другите поголеми градови во Република Македонија.
Иако не сум експерт ќе кажам најмалце три причини за аеро загадувањето: 1. Покрај дрва и ќумур, за огрев се користи што ти не; 2. Се увезоа и се увезуваат најголемите ѓубриња од автомобили, автобуси, камиони и слично од Европа и се возат кај нас; 3. Се градеше и се гради кај треба и кај не треба, па нема провев.
Од друга страна, не сум човек кој само кука туку се трудам секогаш да предложам и некои решенија. Добри или не, времето ќе покаже. Како краткорочни мерки, кога концентрацијата на штетни честички во воздухот ќе е над минимално дозволената, треба ВЕДНАШ:
- Да има прекин на наставата,
- Трудниците и хронично болните веднаш да се ослободат од работа,
- Да се испрска маглата (кога ја има) со некое средство и таа да се претвори во дожд,
- Да се воведе ограничување во сообраќајот како на пример пар-непар или во време од 9 до 14 часот низ градските улици да движат само такси возилата, јавен превоз, пожарна, брза помош, полиција и армија,
- Градскиот превоз да е бесплатен за сите,
- Достава на роба до продавници, само во период од 00 до 05 часот,
- Да има мобилни екипи кои на лице место ќе можат да ја измерат емисијата на штетни материи во издувните гасови на возилата. Тие што ќе се над дозволеното веднаш да се исклучат од сообраќај или да платат казна од 1.000 ЕУР,
- Да се прекинат сите градежни зафати и на станбени и деловни објекти,
- Инспекции да се нон стоп на терен и да се проверува кој и што користи како огрев и гориво за производство.
Како долгорочни решенија:
- Гасификација, гасификација, гасификација
- Да се направат топлани и граѓаните да се субвенционираат и мотивираат да се приклучат на централно греење,
- Да се забрани увоз на возила постари од 5 години,
- Да се подобри јавниот градски превоз,
- Да се направат (засадат) зелени ѕидови на фасадите на зградите кои ќе го прочистуваат воздухот,
- Ако се знае дека најголемото загадување е во Ноември и Декември да се помести зимскиот распуст или да има повеќе распусти, а да се продолжи учебната година до 1 Јули,
- Во денови на преголема загаденост да се овозможи учениците да ја следат наставата од дома преку снимени предавања или on line во живо предавања преку интернет,
- Да се предвиди законско решение или во колективните договори да се предвиди можност за така наречени home office односно работа од дома,
- Mаксимално да се користи зелена (обновлива) енергија за производство на топлина и електрична енергија,
- РЕК Битола, ТЦ Осломеј и ТЦ Неготино да користат природен гас како енергенс,
- Електрични автобуси во јавниот градски превоз,
- Да се субвенционира набавката и користењето на електрични автомобили,
- Локален економски развој,
- Да се гради плански и одговорно,
- Во Скопје, да се прогласи 5 годишен мораториум на изградба на нови станбени згради.
Понатака, ај и ние граѓаните малце да бидеме посовесни. Наутро во автомобилите ретко може да се видат повеќе од двајца. Да користиме повеќе јавен превоз и велосипеди во сообраќајот и да се движиме повеќе пешки. Апелирам, пратениците и министрите како пример да користат јавен превоз за до и од работа. Мислам дека за сите нас важи дека е лицемерно да бараме акција од државата, а ние сами не ја смениме нашата свест и не делуваме за намалување на загадувањето.
Македонци, албанци, срби и други, левица, десница, центар, да не правиме политика таму каде што ја нема и каде што не смее да ја има. Да го подобриме воздухот затоа што немаме друга алтернатива за дишење. Или, една третина ќе се иселиме од државата, една третина ќе испоумреме од загадувањето, па третината што ќе остане нека си биде власт и опозиција сама на себе.
Што ќе биде, а?
М-р Раде Чоловиќ
