Во последната деценија, Македонија сè поинтензивно се позиционира на мапата како поволна аутсорсинг дестинација. Компании од Европа и од САД, привлечени од ниските трошоци за работна сила, поволната географска положба и познавањето на странски јазици, сè повеќе склучуваат договори со македонски фирми за услуги од областа на ИТ, администрација, клиентска поддршка и сметководство.
Но, колку навистина е исплатливо и одржливо да се гради економија базирана врз аутсорсинг?
„Имаме клиенти од Германија и од Холандија, и работиме исклучиво на англиски јазик“, вели Драгица Илиќ, менаџерка во мала ИТ-компанија во Скопје. „Предност ни е што сме во иста временска зона со поголем дел од Европа, што многу им значи на странските партнери“.
Според неа, тоа што младите во Македонија имаат добра техничка писменост и се адаптибилни е клучен ресурс. Многу од нив се самоуки, со завршени курсеви на Coursera, Udemy или други платформи, па дури и без формално образование успеваат да обезбедат стабилна работа во аутсорсинг секторот.
Но, постојат и ограничувања.
„Имаме проблем со флуктуација на кадар“, предупредува Дарко Мицевски, сопственик на фирма за аутсорсинг на логистички услуги. „Луѓето брзо се префрлуваат во странство или кај конкуренцијата за 100 евра повисока плата. Тешко е да се изгради стабилен тим“.
Дополнително, недостигот на специфични вештини, како управување со проекти, UX дизајн или напредна анализа на податоци, го ограничува растот. Уште еден предизвик е инфраструктурата – иако интернетот во урбаните средини е одличен, во руралните средини постои сериозен јаз.
Државата полека почнува да препознава потенцијал. Од Агенцијата за странски инвестиции брифираат дека „аутсорсингот претставува стратешка можност за Македонија да ја зголеми својата извозна конкурентност, особено во услужниот сектор“.
Сепак, инвестициите во образование, дигитална инфраструктура и даночни олеснувања ќе бидат клучни за одржлив напредок.
Профитот за македонските компании не е мал. Просечно, една мала аутсорсинг агенција со 10 вработени може да оствари бруто приход од 10.000 до 25.000 евра месечно.
Но, како што велат економистите: „Ако сакаме вистинска додадена вредност, мора да престанеме да бидеме евтина работна сила и да почнеме да создаваме сопствени брендови и софтверски решенија“.
Македонија може да биде хаб за паметни, дигитални услуги. Но за тоа, треба повеќе од само ниски плати. Потребна е визија. И вложување.
Б.З.М.
