8 февруари, 2025
ПочетнаЕКОНОМИЈАОд кафетерија до империја - „кафе економијата“ никогаш не била посилна

Од кафетерија до империја – „кафе економијата“ никогаш не била посилна

Во последните две децении, кафулињата во Македонија прераснаа од места за утринско кафе во центри на социјалниот и економскиот живот.

„Кафе економијата“ стана значајна гранка во урбаната култура, генерирајќи милиони евра и трансформирајќи ги градските улици во живописни, динамични и секогаш полни со луѓе.

Но, како и зошто кафулињата се етаблираа како еден од најважните економски феномени во земјата?

Кафето како социјален мост

Кафулињата отсекогаш биле повеќе од место за консумирање кафе. Тие претставуваат сцена каде се разменуваат идеи, се договараат бизниси и се градат лични врски.

Според социологот Љубица Маџовска, кафулињата се нашиот јавен простор – тука луѓето чувствуваат слобода да се изразат и да се поврзат.

Културната традиција на „пиење кафе“ има длабоки корени во македонското секојдневие.

„Многу од моите најважни одлуки ги донесов со шолја кафе пред мене,“ вели Горан Стојков, млад претприемач од Скопје.

Кафулињата се идеални места за деловни средби – неформални, но продуктивни“.

Економски мотор на урбаните центри

Кафулињата не се само социјални места, тие се и економски двигател. Во Скопје, Тетово, Битола и во другите урбани центри, секоја година се отвораат десетици нови кафулиња.

Нивната економска моќ не е само во продажбата на кафе и пијалаци, туку и во вработувањето на младите луѓе, поддршката на локалните добавувачи и привлекувањето на туристите.

Марина Ѓорѓиевска, сопственичка на кафуле во центарот на Скопје, објаснува: „Кога го отворив кафулето, мислев дека ќе биде само мал семеен бизнис. Денес имам седум вработени и соработувам со десетици добавувачи на кафе, млеко и други производи“.

Според податоците на една локална асоцијација за угостителство, кафулињата сочинуваат повеќе од 10% од урбаниот угостителски сектор во Македонија.

Тие директно влијаат на економскиот развој на квартовите, создавајќи кластери кои привлекуваат други бизниси како бутици, книжарници и галерии.

Предизвици и иднина

Но, „кафе економијата“ се соочува и со предизвици. Растот на конкуренцијата го зголемува притисокот врз сопствениците, додека зголемените цени на кафе-зрната и енергијата ја намалуваат профитабилноста.

Покрај тоа, младите почнуваат да бараат нови форми на искуства, што ги поттикнува кафулињата да иновираат.

„Ако не понудиш нешто уникатно, како креативен дизајн, специјални пијалаци или културни настани, многу брзо ќе го изгубиш местото на пазарот“, смета Дарио Николов, менаџер на локално кафуле во Карпош.

Кафулињата како културна идентификација

Кафулињата не само што се економски феномен, туку се и културен симбол.

Тие ја одразуваат локалната естетика и потребата на луѓето за заедништво.

Секое кафуле има своја приказна – од старите чаршии до модерните трговски центри, од традиционални турски кафиња до современи еспреса.

„Кафулињата се нашето второ дома,“ вели Магде Петровска, редовна посетителка. „Тука се смееме, плачеме, славиме и тагуваме“.
Во светот на брзи промени, македонскиот кафез останува константа – место каде времето забавува, а луѓето си ги делат своите приказни со шолја кафе пред себе.

Б.З.М.

НАЈНОВИ ВЕСТИ

ХОРОСКОП