Со доаѓањето на студените денови, низ многу македонски домови се шири мирисот на печена пиперка, варен домат и ароматични зачини.
Време е за зимница, една од најзначајните традиции во македонската култура, која не само што обезбедува вкусна храна за зимските месеци, туку и создава можност за семејни собири и пренесување на знаењето низ генерациите.
„Секојa тегла е посебна приказна“
За многумина, подготовката на зимница е вистински ритуал.
Васка Спасевска од Кавадарци, која зимница подготвува уште од детството, вели дека секоја тегла крие свој уникатен рецепт.
„Мајка ми ме научи дека клучот за добра ајвар е трпението. Пиперката мора да биде печена на тивок оган, а мешањето е уметност сама по себе“, раскажува таа.
Васкка открива дека рецептот за нејзиниот ајвар се пренесувал од генерација на генерација во нејзиното семејство.
„Го правиме истиот рецепт веќе 50 години, но секоја година се додава нешто ново – малку повеќе лук, различна комбинација на пиперки или експеримент со маслиново масло“.
Зимница како начин на поврзување
Во селата низ Македонија, подготовката на зимница сè уште се прави заеднички.
Семејствата се собираат во дворовите, каде што се палат големи огнови и се поставуваат казани за варење на лутеница, џемови или компоти.
„Ова е времето кога се спојуваат младите и старите,“ вели Александар Тасевски, пензиониран земјоделец од Тиквешијата. „Младите доаѓаат да научат, а старите раскажуваат приказни за нивното време“.
Тој објаснува дека традицијата не е само во подготовката, туку и во состојките.
Традицијата и модерните влијанија
Иако класичните рецепти сè уште се почитуваат, модерните времиња донесоа и иновации во зимницата.
„Почнавме да користиме вакумски затворачи и стерилизирачки апарати за да ја продолжиме трајноста“, вели Наталија Георгиевска, млада домаќинка од Скопје. „Но вкусот останува ист. Сè уште ги следам советите од баба ми“.
Наталија раскажува дека експериментира со нови рецепти, додавајќи зачини како рузмарин и оригано во класичната лутеница.
„Модерните трендови бараат зимницата да биде прилагодена на здравиот начин на живот, па затоа користам помалку шеќер и сол“.
Спој на минатото и иднината
Зимницата е повеќе од храна. Таа е дел од македонскиот идентитет, начин на живот и спомен на времињата кога луѓето зависеле од тоа што ќе складираат за зимата.
Со секоја тегла што ќе се отвори, се будат спомени, вкусови и емоции.
Како што Васка Спасевска вели: „Кога ќе го пробаш домашниот ајвар или слаткиот џем во зима, ти е топло на душата. Тоа не е само храна, туку љубов затворена во тегла“.
Традицијата на македонската зимница продолжува да живее, обединувајќи ги старите рецепти со нови идеи, а семејствата – низ генерациите.
Б.З.М.
