Земјата е слабо подготвена за удар на астероид, се вели во официјалниот извештај објавен од НАСА и американската влада.
Засега е познато дека шест астероиди претставуваат потенцијална опасност за човештвото, а еден од нив би можел да удри веќе на 5 октомври. Шансите се мали, но сепак постојат и затоа е во сферата на интерес на научниците.
Ќе бидеме уништени од масивни вселенски карпи кои ќе ја погодат Земјата со брзина од неколку илјади милји на час, и тоа би бил еден начин на кој човештвото би можело да исчезне.
Загрижувачки нов извештај сугерира дека не сме подготвени за таква можност – дури и ако го откривме објектот 14 години однапред. Извештајот е создаден како дел од петтата „Меѓуагенциска планетарна одбранбена вежба“, симулација што ја водат НАСА и американската влада.
Во официјалниот американски документ се наведува дека плановите за управување со катастрофи за удари на астероиди „не се дефинирани“. Исто така, постои „ограничена подготвеност“ за спроведување вселенски мисии кои би можеле да ги намалат опасностите од астероидите – како во филмот „Армагедон“ со Брус Вилис и Бен Афлек. Во овој блокбастер од 1998 година, НАСА испраќа група „дупчачи“ да разнесат астероид кој се движи кон Земјата и да го спаси човештвото.
Иако нема „познати значајни закани од удар на астероид“ во догледна иднина, процесот не е адекватно дефиниран ниту во САД ниту на меѓународно ниво, се додава.
За време на вежбата, експертите ги разгледаа потенцијалните национални и глобални одговори на хипотетичко сценарио во кое досега неоткриен астероид има 72 отсто шанси да удри во Земјата за околу 14 години, пишува Дејли мејл.
Како дел од хипотетичкото сценарио, не беше можно прецизно да се одредат големината, составот и долгорочната траекторија на астероидот. Но, моделите покажаа дека астероидот може да опустоши област од регионално до национално ниво доколку удри. За да се комплицираат работите, основното набљудување би требало да биде одложено за најмалку седум месеци – критична загуба на време – додека астероидот поминувал зад Сонцето гледано од Земјата.
6 астероиди кои би можеле да ја погодат Земјата:
- Bennu
Дијаметар: 500m Шансите за судир: 1:2.700 Време на судир: 24 септември 2182 година.
- 1950 DA
Дијаметар: 2000m Можност за судар: 1:34.500 Време на судир: 16. март 2880 година
- 2023 TL4
Дијаметар: 330m Можност за судар: 1:181.000 Време на судир: 10. октомври 2119 година
- 2007 FT3
Дијаметар: 660 m Шансите за судир: 1:11,5 милиони Време на судир: 5 октомври 2024 година
- 2023 DV
Дијаметар: 50 m Шансите за судир: 1:1.584 Време на судир: 14 февруари 2046 година
- 1979 KSB
Дијаметар: 700 m Шансите за судир: 1:1,8 милиони Време на судир: 14 декември 2113 година
-Неизвесноста во овие првични услови за вежбата им овозможи на учесниците да разгледаат голем број особено предизвикувачки околности – рече Линдли Џонсон, почесен офицер за планетарна одбрана на НАСА во Вашингтон:
-Голем удар на астероид е потенцијално единствената природна катастрофа што човештвото има технологија да ја предвиди со години однапред и да преземе мерки за да ја спречи.
За жал, оваа вежба откри дека процесите на донесување одлуки и „толеранцијата на ризик“ се слабо разбрани меѓу службениците. Загрижувачки е тоа што „не се дефинирани плановите за управување со катастрофи од удар на астероид“, а на „навремената глобална координација“ за да се освестат луѓето за таква вселенска карпа треба повеќе внимание, покажуваат наодите.
Ваквите вежби се витален дел од подготовката за неверојатен настан на удар на карпи од вселената, сличен на оној што ги збриша диносаурусите. Во просек, Земјата ја удира карпа со големина на фудбалско игралиште на секои 5.000 години, а астероид кој уништува цивилизација на секои милион години, според програмата на НАСА за објекти во близина на Земјата.
НАСА веќе достигна исклучително важна пресвртница со мисијата за отклонување на астероидите DART (Double Asteroid Redirection Test). Во септември 2022 година, вселенското летало DART намерно се сруши на Диморфос, астероид оддалечен 6,8 милиони милји. Иако овој астероид не претставуваше закана за Земјата, успешната мисија покажа дека таков метод може да влијае на траекторијата на вселенската карпа – доколку се бара таква акција.
Според студија од 2017 година, само астероидите со дијаметар од најмалку 18 метри се потенцијално смртоносни доколку се упатат кон Земјата. Најголемиот познат астероид во целиот Сончев систем, Церера, е широк 580 милји – доволно голем за луѓето да можат да живеат на него. За среќа, шансите Церера да удри во Земјата се мали, бидејќи неговата орбита е далеку, помеѓу Марс и Јупитер и не ја пресекува Земјата.
За жал, постојат некои видови вселенски карпи кои би можеле да се покажат тешко или невозможно да се оттргнат со кој било објект направен од човек, сугерира студијата.
Астероидите „Куп рушевини“ како Итокава, оддалечени околу 1,2 милиони милји, се составени од лабави камења и карпи кои се здружиле под влијание на гравитацијата, па затоа голем дел од нив е празен простор.
Таков астероид би делувал како „вселенско перниче“ во смисла дека би ја апсорбирал секаква енергија од удар и би ја продолжил својата траекторија, велат авторите на студијата.
Методи за елиминирање на заканата од астероид
DART е еден од многуте концепти за негирање на заканата од астероидот.
Научниците во Калифорнија истрелуваат проектили на метеорити за да ги симулираат најдобрите методи за менување на курсот на астероидот за да избегнат удар на Земјата. Според досегашните резултати, астероид како Bennu, кој е богат со јаглерод, би можел да има потреба од неколку мали удари за да го напушти својот курс.
„Овие резултати покажуваат дека може да бидат потребни повеќекратни последователни удари за да се оттргнат наместо да се срушат астероидите, особено јаглеродните астероиди“, велат истражувачите.
Друга идеја, позната едноставно како „нуклеарна единица“, вклучува активирање на нуклеарен експлозив во близина на астероид. Сепак, ова може да создаде помали, но сепак потенцијално опасни фрагменти од карпи, кои би можеле да патуваат во сите правци, потенцијално кон Земјата.
Друг концепт, гравитациониот трактор, би го отклонил астероидот без физички контакт со него, но би го користел само неговото гравитационо поле за да го даде посакуваниот импулс.
-Предложени се неколку концепти, како што е „гравитациониот трактор“ за полека да го влече астероидот наместо да го турка со кинетички удар. Но, кинетичкиот удар е дефинитивно наједноставната технологија за употреба на временска скала што веројатно ќе биде релевантна за астероид со оваа големина, што е предупредувачко време од години до децении – вели професорот Колин Снодграс, астроном од Универзитетот во Единбург.
