Смртта на иранскиот претседател Ебрахим Раиси во катастрофална хеликоптерска несреќа може да предизвика граѓанска војна во земјата и да ја поттикне антирежимската младина на акција. Ова, како што пренесува „Dailymail“, го тврди лидерката на групата на отпорот Маријам Раџави, избраниот претседател на Националниот совет за отпор на Иран (НЦРИ).
Таа ја опиша смртта на претседателот Раиси, министерот за надворешни работи Хосеин Амир Абдолахиан и уште седум други лица како непоправлив удар за државата.
„Тоа е непоправлива стратешка загуба за врховниот верски водач Али Хамнеи и за целиот режим, познат по неговите егзекуции и масакри. Проклетството на мајките и на оние кои бараат правда за погубените, заедно со клетвата на иранскиот народ и историјата, го означуваат наследството на Ебрахим Раиси, озлогласениот извршител на масакрот на политичките затвореници во 1988 година.
NCRI е основана само две години по соборувањето на шахот на Иран и почетокот на Исламската револуција. NCRI долго време беше главниот противник на врховниот водач, ајатолахот Рухолах Хомеини. Претставувајќи се како демократска алтернатива, оваа група повикува на соборување на „верската диктатура и нехуман режим“.
Смртта на претседателот Раиси предизвика низа шпекулации за причината за падот на хеликоптерот, а теоретичарите на заговор го вперија прстот кон Израел. Земјата е во војна со сојузникот на Техеран Хамас, а тензиите меѓу Иран и Израел го достигнаа својот врв во април кога двете земји разменија низа од беспилотни летала и ракетни напади.
Иран сè уште нема објавено официјално соопштение за деталите за несреќата, а се шпекулира дека причина може да биде лошото време, т.е. магла. Иранските хеликоптери, особено оние од западно производство, вклучувајќи го и „Бел 212“ што го користи Раиси, се многу несигурни. Исламската Република Иран е под западни санкции со децении, поради што има очајна потреба од резервни делови за поправка на нејзината воздушна флота.
Хеликоптерот „Бел 212“ е во употреба повеќе од 50 години, стапил во употреба во 70-тите години на минатиот век. Иако според Уставот во рок од 50 дена треба да се распишат нови избори, извесно е дека смртта на Раиси ќе предизвика борба за власт со голем број амбициозни кандидати подготвени да се борат за власт.
Самиот Раиси важеше за контроверзна личност. Некои западни медиуми го нарекоа „касапот на Техеран“, со оглед на неговата крвава историја. Како млад студент на семинаријата во светиот град Комо, Раиси учествуваше во протестите против шахот, кој беше поддржан од Западот во револуцијата во 1979 година.
Неговите контакти со верските водачи во Комо го направија доверлива личност во судството и стана заменик обвинител на само 25 години. Раиси брзо се искачи на врвот – и во тој процес си заработи непопуларен прекар. Како заменик обвинител, а потоа и главен обвинител беше во таканаречениот „комитет за смрт“.
Се состоеше од четворица судии, кои претседаваа со трибуналите во 1988 година, кои беа собрани за повторно судење на политичките затвореници на режимот. Илјадници од овие затвореници беа безмилосно погубени и фрлени во необележани гробници. Точниот број на загинати не е познат, но групите за човекови права проценуваат дека околу 5.000 луѓе биле убиени по бруталната пресуда на Раиси.
Повеќето од егзекутираните беа членови на Народните муџахедини на Иран (ПМОИ), кои првично го поддржуваа соборувањето на Шахот и воспоставувањето на Исламската Република, но набрзо се најдоа на мета на властите бидејќи веруваа дека верските водачи не треба да владеат со земјата.
Во 2022 година, Иран беше погоден од бран протести по смртта на Махса Амини, курдска девојка која почина три дена откако беше претепана од полицијата за морал, бидејќи не носеше хиџаб во метрото. Ова доведе до масовни протести и остар одговор од властите. Се верува дека стотици луѓе загинале во немирите кои следеле.