Русија беше во можност да заштеди во странство околу една третина од 227 милијарди долари што ги заработи од извозот на стоки минатата година, создавајќи потенцијална нова точка на согорување среде напорите на Западот да ги заостри санкциите против Кремљ поради нејзината инвазија на Украина.
Околу 80 милијарди долари се достапни како готовина или инвестирани во недвижен имот и инвестиции во филијали во странство, според проценката на „Bloomberg Economics“. Таа сума е еднаква на резервите во сенка, нуспроизвод на рекордниот суфицит на тековната сметка на Русија, кој ги поддржа финансиите на Кремљ од нејзината инвазија на Украина во февруари 2022-ра година.
„Бидејќи Европа доцнеше да го пренасочи рускиот енергетски сектор, Кремљ успеа да оствари еден од најголемите суфицити на тековната сметка во својата историја“, рече Марија Шагина, економист во Меѓународниот институт за стратешки студии со седиште во Велика Британија.
„Ова де факто го промени ефектот од замрзнувањето на средствата на централната банка во март 2022-ра година, бидејќи Русија може да го врати изгубеното“, додава Шагина.
Секој нов профит акумулиран во странство би можел да стане атрактивна цел за руските противници, особено ако средствата се контролирани од државата.
Владата е акционер во многу од најголемите руски извозници, што придонесе за минатогодишниот неочекуван, иако каде завршија парите и кој ги контролира е поголема мистерија.
Русија додаде еквивалент на околу 5% од својот бруто домашен производ минатата година бидејќи ги натрупа меѓународните средства. Тоа е блиску до просекот од 2009-2013 година, уште еден период на покачени цени на нафтата и ограничена интервенција во валутата на централната банка.
„Акумулацијата на меѓународни средства е повеќе присилна отколку намерна. Санкциите ги поттикнаа Русите да го намалат увозот, додека цените на суровините го зголемија извозот. Ако било што, наместо да ги поттикне корпорациите да акумулираат странски средства, руската влада ги олесни регулативите за да помогне во зајакнувањето на увозот што ѝ е потребен за стабилизирање на домашната инфлација“, рече Александар Исаков, економист за Русија на „Bloomberg“.
Судбината на руските фондови во странство е сè повеќе во фокусот, бидејќи поддржувачите на Украина, како што се Канада и Германија, ја поддржуваат идејата за користење милијарди замрзнати руски средства за обнова на Украина.
За владата, средствата акумулирани во странство се ресурс што може да се искористи со воведување вонредни царини за извозниците, според Александар Кнобел од државната Руска академија за надворешна трговија.
„Таквите „резерви во сенка“ можат формално да и бидат предадени на државата на различни начини“, вели Кнобел.
Бидејќи Европската унија станува помалку зависна од руските енергетски испораки, фондовите во странство веројатно ќе привлечат поголемо внимание како можна цел за санкции, додаде тој.
Финансиско задушување
Невидените ограничувања наметнати на руската централна банка минатата година веќе замрзнаа околу 300 милијарди долари од нејзините резерви, оставајќи ѝ малку инвестициски опции надвор од јуанот и златото. Имотот на санкционираните руски бизнисмени е исто така замрзнат во некои западни јурисдикции.
Со падот на цените на суровините и новите ограничувања за извозот на нафта кои неодамна стапија на сила, суфицитот на тековната сметка на Русија нагло се намали. Прогнозата на централната банка е 66 милијарди долари во оваа година, 48 милијарди долари во 2024-та година и 41 милијарди долари во 2025-та година.
Дури и ако странските влади успеат да ја утврдат сопственоста на новите руски фондови во странство и да ги поврзат со државата, вкупната сума веројатно ќе биде помала од официјалните проценки.
Иако нето купувањето на странски средства од Русија минатата година достигна 107 милијарди долари, според руската централна банка, „Bloomberg Economics“ проценува дека таа бројка е веројатно преценета за околу 21 милијарда долари. За овие пресметки, „Bloomberg Economics“ го приспособи вкупниот број за трошоците за туризам, купувањето на „сенка“ флота на танкери за нафта и одливите поврзани со Русите што отвораат банкарски сметки во странство. Ваквите банкарски трансфери ги искривуваат податоците бидејќи изгледаат како зголемување на странските средства, но наместо тоа претставуваат пренасочување на увозот.
„Акумулацијата на скриените резерви од страна на Русија е сосема можно“, рече економистот Сергеј Гуриев, кој во минатото ја советуваше руската влада, но подоцна побегна во Париз, каде што сега е ректор на „Sciences Po“, универзитет за политички науки во Париз.
„Главното прашање е колку овие резерви би биле доволни за финансирање на буџетскиот дефицит во 2023-та година“, посочува Гуриев.
