Истражувањето спроведено пред пандемијата покажа дека и покрај таквите примери, речиси половина од инвеститорите во криптовалути воопшто не размислуваат за „задгробниот живот“ на нивните дигитални средства.
Поради фактот што сопствениците на дигитален имот починале без да ги одредат наследниците, во „виртуелното чистилиште“ заглавени се биткоини во вредност од околу 140 милијарди долари. По искуството со коронавирусот, младите инвеститори во криптовалути, особено оние кои имаат деца, се повеќе се интересираат за можноста да направат „крипто-тестамент“. Ова значи дека на повидок е нова растечка индустрија на финансискиот пазар, во форма на зголемен број дигитални платформи кои се специјализирани исклучиво за „задгробниот живот“ на дигиталните пари.
Се проценува дека околу 20% од сите биткоини што постојат на пазарот се „изгубени“, што значи дека никој не пристапил до паричниците пет или повеќе години. Изразено со бројки, станува збор за 3,7 милиони биткоини, или дури околу 140 милијарди долари капитал што „испарил“, а оваа сума не ги содржи другите криптовалути со кои се тргува. Експертите за дигиталната валута веруваат дека повеќето од „изгубените“ биткоини им припаѓале на починатите сопственици, без да ги именуваат наследниците и да им дадат пристап до нивните крипто-паричници.
Некои од овие случаи се веќе познати во јавноста, токму затоа што вклучуваат големи количини. Во 2013 година, 26-годишниот рудар на биткоини Метју Муди, загина во авионска несреќа, не оставајќи на никого пристап до неговите дигитални средства во вредност од илјадници долари. Неговиот татко сеуште се обидува да ги поврати тие средства.
Уште попознат пример е кога во 2018 година, милијардерот Метју Мелон се предозирал во хотелска соба, каде што бил пронајден без знаци на живот. Тој значително го зголеми своето богатство со влегување во бизнисот со криптовалути, купување и продавање на биткоини. Тој стана глобален амбасадор на „Riple Labs“ во 2015 година и инвестираше два милиони долари во криптовалутата XRP, а инвестицијата порасна во вредност од милијарда долари.
Мелоун наводно чувал дигитални клучеви за XPR во скривалишта под лажни имиња, на различни локации низ Соединетите држави. Тој почина без да каже на никого во семејството каде се неговите дигитални клучеви, па тие локации сеуште се бараат.
Во истата година, Џералд Котен, основачот на Quadriga CX, најголемата менувачница на криптовалути во Канада, неочекувано почина на 30 -годишна возраст. Заедно со него, исчезнаа и парите на околу 100.000 корисници на берзата, бидејќи директорот на компанијата, која требаше само да управува со парите, беше единствениот што ги знаеше кодовите на дигиталните крипто-сметки.
Парите биле безбедно заклучени во крипто-паричници. Во моментот на неговата смрт, во нив се наоѓаа криптовалути во вредност од околу 180 милиони канадски долари, или 120 милиони евра, и бидејќи никој повеќе не можеше да пристапи до дигитални пари, „Quadriga CX“ беше затворена.
Истражувањето спроведено пред пандемијата покажа дека и покрај таквите примери, речиси половина од инвеститорите во криптовалути воопшто не размислуваат за „задгробниот живот“ на нивните дигитални средства. Аналитичарите го наведоа фактот дека повеќето инвеститори се млади, со просечна возраст од 38 години, односно во време кога сеуште се прават планови за живот, а не смрт.
Но, по искуството со корона вирусот, забележливо е дека перцепцијата се менува и дека се повеќе од оние кои поседуваат дигитален имот размислуваат за начини да го остават како наследство.
Овој тренд го потврдува и канаѓанката Ерин Бери, која по лично искуство со губење на семејниот дигитален имот поради ненадејната смрт на нејзиниот вујко, ја лансираше првата онлајн платформа „Willful“ за наследување виртуелни пари.
Покрај техничките, платформата ги нуди и сите правни услуги кои обично се користат кога станува збор за регулирање на класичното наследство, од можноста сопственикот на криптовалути да овласти одредено лице да пристапува до средства за време на неговиот живот, до пишување тестамент со многу конкретни упатства за тоа кој ги наследува, каде се чуваат и како може да се пристапи до нив.
Бари вели дека по избувнувањето на пандемијата, тие се буквално опседнати со младите инвеститори кои се распрашуваат за такви можности, особено оние што имале деца. Меѓутоа, интересно е дека иако се работи за генерации кои се „родени“ со најмодерните дигитални технологии и многу аналогни не знаат ниту како да ги користат – повеќето инсистираат да ги пишуваат сите доверливи податоци на хартија и да ги чуваат заклучени во сеф во банка.
Навидум парадоксалната недоверба на технолошката генерација во технологијата кога станува збор за заштита на податоците е само дел од нивниот поширок сомнеж кон другите, коментира канадскиот претприемач за своето искуство со оваа возрасна популација.
-Имаше случаи кога потенцијалните клиенти се откажуваат без оглед на сите аргументи што им ги презентираме, и конечно признаваат дека не им веруваат ниту на своите сакани, и дека повеќе би ризикувале нивниот имот да заврши во „виртуелно чистилиште“ отколку да ги откријат сите податоци за тоа каде ги чуваат, наведува таа.
Правните експерти велат дека во случај на дигитална сопственост, сомнежот изразен од некои сопственици не е неоснован.
„Ставањето приватни крипто -клучеви на USB или парче хартија и нивно пренесување е процес кој е полн со потенцијални проблеми“, рече Паркер Ф. Тејлор, специјализиран адвокат по право за имот во консултантската фирма.
-Кога станува збор за крипто средства, нема суд или надзор на трета страна како кога чувате пари во класични банки. Тоа е причината зошто ризиците од злоупотреба се многу поголеми, и поради блокчејн концептот, може да имате големи проблеми со навидум банални работи, како што е промена на адвокат или да се предомислите и овластите друго лице да пристапи до вашиот имот, објаснува Тејлор.
На повидок е нова „погребна“ индустрија
И покрај бројните сомнежи, забележливо е дека за време на пандемијата, бројот на платформи специјализирани за овој бизнис расте, нудејќи им на крипто инвеститорите побезбедни алтернативи за пренос на нивните средства. На пример, TrustVerse користи вештачка интелигенција и персонализирани „паметни“ договори за чување клучеви и лозинки. „Safe Haven“ им овозможува на корисниците да складираат приватни клучеви на синџир на блокчејн и да постават свои параметри за дистрибуција, додека „Clocr“ има дигитален трезор кој ги „уништува“ лозинките и ги дистрибуира на повеќе локации.
Платформата Casa, од друга страна, споделува пристап помеѓу повеќе клучеви складирани на одделни уреди, а извршниот директор на компанијата Ник Нојман вели дека бројот на пријавени на ниво што вклучува најмалку пет илјади долари годишно и вклучува протокол за наследство – речиси двојно се зголемило во првите шест месеци од оваа година.
Повеќето од овие платформи се фокусираат на безбедносни протоколи кои гарантираат сигурен пренос на приватни клучеви и податоци за сметката. Но, законите не се менуваат толку брзо како технологијата, така што Coinbase, Binance и други популарни берзи за криптовалути имаат свои процедури во случај да умре сопственикот на дигиталниот имот, што е многу слично со процедурите во банките. На пример, за да може лицето што не е сопственик да пристапи до сметката „Coinbase“, мора да достави потврда за смрт на сопственикот на сметката, неговата волја и друга документација, а потоа да чека да се одобри трансферот на средствата.
Но, што е со оданочувањето на дигиталното наследство? Во Соединетите држави, на пример, се третира како и секој друг имот, што значи дека неговата вредност се проценува во времето на смртта на сопственикот и дека наследникот плаќа данок на капитална добивка за секоја следна заработка. Според сегашниот федерален закон, секој износ поголем од 11,7 милиони долари подлежи на данок на имот од 40%.
