Занаетчиството оди во надолна линија – работилниците се затвораат а на нивните места никнуваат кафулиња и продавници. Традицијата ја губи битката со модерното.
„Работиме најмногу за туристите, нашите производи се интересни само за нив. За Македонците било скапо, а не сфаќаат дека она што е изработено овде е уникатно и трајно“ вели последниот шапкар во Старата скопска чаршија.
Има и такви на кои работата им оди добро, но ова важи само за златарите и филигранџиите.
„Моите производи не излегуваат од мода и не губат вредност, но секако мора да ги прилагодувам на модерните трендови. Еве во накитот почнав да вградувам и оригинални Сваровски кристали кои се особено популарни кај младите“ објаснува еден од златарите.
„Јас сум задоволен со работата. Грев е да се жалам. Моите дела се интересни за странците. Најмногу ги купуваат оние од Далечниот Исток – Јапонците и Корејците кои последниве години за среќа ги има и во поголем број“ објаснува занаетчија кој изработува украси од метал.
Занаетчиството опстојува, но во нови форми. Фризерите ги истиснаа берберите. Ковачите речиси исчезнаа, но на автомеханичарите и на сервисерите на бела техника им оди добро. Се појавија и монтажери на клима уреди, на соларни панели.
Ваквите релативно нови занаети се и повеќе од профитабилни. Така велат оние кои се одлучиле за рачната работа. Дури имале и проблем да најдат чираци и квалификувани работници.
„Да се воведе подолготрајна практична настава, два дена на праска на пример три во школо и обратно, но немаме позитивно мислење од школите“, објаснува сервисер на бела техника.
Во Македонија има над 7.000 пријавени занаетчии кои работат во 300 регистрирани дејности.
Освен наоѓањето наследници и работници, најголем проблем за занаетчиите е нелојалната конкуренција. Дивите мајстори им ги земаат муштериите, но и им го нарушуваат имиџот. Сепак, во Комората на занаетчии велат дека предизвиците полека се надминувале.
К. Н.
